येशूकी लोमा तिवाला पम्दोकला नाङ्गुप टोङ्गु

 

येशूकी लोमा तिवाला पम्दोकला नाङ्गुप टोङ्गु

EXPOSITION OF THE SERMON ON THE

MOUNT

 

Dr. Thomas Hwang

                                                                     थेप टिकुप  

                                                  थोमस ह्वाङ्की कोर्ला

डा. थोमस ह्वाङ ति एन्टिओक मिसन्स् इन्टरनेशनल (AMI Antioch Missions International) छोक्पी छोक्छ्ये यिन। ती छोक्पी जम्बुलिङकी १०/४० दासा नेसुर कोन्छ्योककी लेन ल्यामु माथोवु मीतिवा देतुप लुङ्बा तिवाला लेन ल्यामु ख्याप्टाक कितुप लाका कियी वे। तासाम एशिया ताङ अफ्रिका लुङ्बा ग्येर्पु खल्ज्यिक ताङ ङा २५ ला वोतुप चर्च नम्बा कुतुक- कुतुक नेसुर वावु चर्चकी गेकेन तोङ्डा टुक ६,००० ताङ चर्चला गोमा कितुपतिवी ए. एम. आइ. कलेज एण्ड सेमिनारीकी (AMI College & Seminary) मुला डिक्नी खो नेसुर कोन्छ्योककी सुङ लोप्जुङ क्यियी वे।  तन्दा सेक्ला डा. थोमस ह्वाङकी थेप १५ चोके टिनी सिन्दा क्या वे। ती थेपतिवा ति नेपाली (Nepali), ल्होमी (Lhomi), बर्मेली (Burmese), मङ्ग (Hmong), क्याचिन (kachin), शान (Shan), लिसु (Lisu), अङ्रग्रेजी (English), रुसी (Russian), कम्बोडियाली (Combodian), इन्डोनेसियाली (Indonesian), हिन्दी (Hindi), बङ्गाली (Bengali), लाओसी (Lao), भेतनामी  (Vietnamese), चिनिया ( Chinese), स्पानिस (Spanish), शेर्पा  (Sherpa), ह्योल्मो (Hyolmo), सेन्ट्रल टिबेटेन (Central Tibetan) ताङ जापानी (Japanese) ग्याताम तिवाला छिक्ग्युर क्या सिन् वे। चर्चला गोमा कितुप तिवाला कोन्छ्योककी सुङकी कोर्ला येन्देन थोप्शी नोनी खोकी बुम टुक ६,००,००० सिनाङ मङ्मु थेपतिवा गोनी सिन्दा क्या वे। थोमस ह्वाङकी कोरियाला वोतुप सोल नेशनल युनिभर्सिटी (Seoul National University) नेसुर स्नातक (B.S.) क्या नाङसुङ। इ.स. १९६८ ला खो येन्देन मङ्मु लोपुपला लुङ्बा च्यिक्छोक अमेरीका ला गाल्सुङ। तमा त्ये खोकी मिचिगन स्टेट युनिभर्सिटी (Michigan State University) सिरुप लोप्टा ग्येर्पुला लोप्ज्युङ क्या नाङ्गुप यिन। तुकराङ क्यानी पिट्र्स्वर्ग स्टेट युनिभर्सिटी (Pittsburg State University) नेसुर बी.बी.ए. B.B.A., Bachelor in Business Administration) ताङ एम.बि.ए. (M.B.A., Master in Business Administration लोप्ज्युङ क्यावु यिन। अमेरीका ताङ क्यानाडाला देतुप पेला छोङ्ला येर्गे गल्सिमा खोकी कोन्छ्योककी थोक्ला शब्ज्यी कितुप लाकाला शुसुङ। कोन्छ्योककी थोक्ला शब्ज्यी कितुप लाका गोजुवु सिनाङ गोमाला खो क्यानाडाकी टोरोण्डो ग्येसाकी टेण्डल युनिभर्सिटी कलेज एण्ड सेमिनरी (Tyndale University Collage & Seminary) नेसुर एम. डिभ. (M.Div., Master in Divinity School) क्यावु यिन। तमा लुङ्बा च्यिक्छोक अमेरीकाकी सिकागो, डियर फिल्ड इलिनोइसला वोतुप ट्रिनिटी इभान्जालिकल डिभिनिटी लोप्टा (TEDS Trinity Evangelical Divinity School) नेसुर (Ph.D.) क्यावु यिन।

कोन्छ्योककी सुङकी कोर्ला येन्देन लाप नाङ्सिमा खो इभाञ्जेलिकल फेलोसिप अफ क्यानाडा (EFC, Evangelical Fellowship of Canada) सिरुप छोक्पाकी मी च्युङ्नी कोन्छ्योककी थोक्ला शब्जी कितुप लाका क्या नाङ्सुङ, तमा टेण्डल युनिभर्सिटी कलेज एण्ड सेमिनरी (Tyndale University Collage & Seminary) छोक्पाकी छोक्मी च्युङ्नी गेकेन साङ क्यासुङ। खो लुङ्बा च्यिक्छोक अमेरीकाला वोतुप न्युयोर्क ग्येसाकी एलाइन्स थियोलोजिकल सेमिनरी (Alliance Theological Seminary) ला गेकेन कियी वोतुप पेला ग्लोबल कन्सल्टेसन अफ वर्ल्ड इभाञ्जेलाइजेसन -९५ GCOWE’95, Global Consulation of World Evangelization’95 की लाका डिक्च्ये कितुप छोक्पाकी मी छ्ये चिसुङ। तमा ल्हो कोरियाला जम्बुलिङ्ला लेन ल्यामु ख्याप्टाक कितुप कोर्ला छोङ्दुककी  लेरिम गोठित कितुप खाक्छ्येवु लाका ति खोला चेक तेसुङ।

 

ती ज्युक्ला खोकी खोरो राङ गो चुवु ए.एम. आइ. (AMI) सिरुप छोक्पा नेसुर कोन्छ्योककी थोक्ला शब्ज्यी कितुप लाका गो जुवुला ल्हो कोरियाला वोतुप लेखुङ ग्येर्पुला फेप्सुङ। खोकी कोरियाला ए.एम.आइ. स्याटेलाइट ब्रोडकास्टिङ इङ्ग (AMI Satellite Broadcasting Inc.) सिरुप लुङठिङ खाङ चुनी एशिया ताङ अफ्रिकाला वोतुप कोन्छ्योककी लेन ल्यामु माथोवु मीतिवी पर्ला लुङठिङ नेसुर कोन्छ्योककी सुङ ख्याप्टाक कितुप लाका गो चुसुङ। तासाम ति खो ए.एम.आइ. (AMI Church) चर्चकी गेकेन छ्ये च्युङ्नी कोन्छ्योककी थोक्ला शब्ज्यीकी लाका कियी वे। तोजो तिराङ मिन, लुङ्बा नम्बा कुतुक - कुतुकला गल्नी त्येकी चर्चला गोमा कितुप तिवाला कोन्छ्योककी थोक्ला शब्ज्यी कितुपकी कोर्ला लेरिम गोठित कितुप ताङ थेप चोपुप ताङ यम्बा लुङठिङ तिवा नेसुर कोन्छ्योककी ग्येल्खाप फेल ज्यितुप लाका कियी वे।

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                        कोरकी रिक (विषय सूची)

थेपकी कोर्ला                                                      श्योक्लिङ अङ्टङ

 

ङोशी  .................................................................

मत्ती लिवु ५ ने लिवु ७ दीन तिवाला वोतुप खण्डा १२ तिवा

खण्ड च्यिक -१

मोलमकी कोर्ला टोङ्गुतिवा

ख्रीष्टकी मोलम नाङ्गुप टोङ्गु की जोताङ

मोलम नम्बा कुतुकतिवा

मीला वुङ्गुप ठिम गोप्श्या सुमतिवा

जुला वोतुप च्यिच्येनतिवा

मीछे/मिजी

मीछे/मिजीकी छो ज्यितिवा

सेम्की मिङ नम्बा कुतुकतिवा

ख्रीष्टियन मिन्दुपतिवी सेम्की कोर्ला

रोमी ख्रीष्टियनतिवी सेम्की कोर्ला

कोरिन्थीकी ख्रीष्टियनतिवी सेम्की कोर्ला

गलातीकी ख्रीष्टियनतिवी सेम्की कोर्ला

एफिसीकी ख्रीष्टियनतिवी सेम्की कोर्ला

सेम्ला खोनाक्पा वोसिङ ख्येलुप कलेतिवा

चुकक्यानी खोनाक्पा कितुप क्युर गोकिवी सिरुप कोर्ला

कोन्छ्योककी ग्येल्खापला छ्येछ्युङकी मिजी

मोलमकी कोर्ला टोङ्गु ग्येतिवा

१. कोन्छ्योकला छोलुपतिवा      

२. दुङल कितुपतिवा                

३. कुसु ज्यम्बु वोतुपतिवा          

४. फयनकी थोक्ला ल्होवा कोम्बा कितुपतिवा 

५. च्यम्बा कितुपतिवा        

६. सेम टेङ्बु वोतुपतिवा     

७. थिन्जितुपतिवा             

८. फयनकी थोक्ला छेटाङला ख्येलुपतिवा

खण्ड – ङ्यीवा -२

छ ताङ वोसिर

खण्ड – सुम्बा -३

ठिम तेरी छे ज्यितुप

खण्ड ज्यि – ४

क्येन मेतुप

ठिम ङ्यीङ्बी क:च्यिथम्बातिवा

ठिम तेरी छे ज्यितुप येशू

खण्ड ङावा – ५

नम्बा सुम्की खोनक्पुतिवा

खण्ड टुक्पा -६

चोवोकी मोपोर

ओ, देवाच्‍येनला ज्‍यु वोतुप ङ्‍यिरा पपा कोन्छ्योक

कोन्छ्योककी मिङ ति चाङ्‍मा वुङ्शी।

कोन्छ्योककी ग्येल्खाप वुङ्शी

कोन्छ्योककी नोवा देवाच्‍येनला छेवु दोके दी जम्‍बुलिङ्ला साङ छेशी।

ङ्यिराङ्ला ङ्यिमी टेङकी साप समा नङ्डे की

ङ्‍यिराङ्ला मेलोक्‍पा कितुपतिवाला ङ्‍यिरे माफ बिन्‍दुप दोके

ङ्‍यिरे क्‍यावु लाका मेलोक्‍पातिवाला माफ नङ्‍डे की।

ङ्‍यिराङ्ला शैतानकी खोक्‍पा ल्‍हापला ख्‍येल माज्‍यी

दुक्‍टा नेसुर र्‍होक्‍टे की

खण्ड दीन – ७

ज्‍यिन्‍दक ङ्‍यी

खण्ड ग्य – ८

गोमाला कोन्छ्योककी ग्‍येल्‍खाप ताङ खोकी टेङ्‍बुला छोल

खण्ड गु – ९

 लोङ, छोल, डक-डक ग्‍योप

खण्ड च्यिथम्बा -१०

गो गच्‍चा ताङ गो ठोल्‍मु

खण्ड च्युच्यिक -११

लुङ्तेम्बा मेटेङ्बुतिवा

खण्ड च्यिङ्ङी -१२

खाङ्बा जोप रिक्‍पा वोतुप ताङ अम्बारङ्शिङ मीतिवा

तेन्तेन

पेतुप रिकतिवा (छानिएको सन्दर्भ सामाग्री)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                  ङोशी

INTRODUCTION

 

 

येशू ख्रीष्टकी पम्दोकला नाङ्गुप टोङ्गुतिवा बाइबलकी नाङ्ला खण्ड ङ्यीला टिनी वे। खण्ड तङ्बु ति मत्ती लिवु ५ ने ज्युन लिवु दीन ७ सेक् यिन, खण्ड ङ्यिवा ति मत्ती लिवु २४ ने ज्युन २५ सेक् यिन। टोङ्गु थल्मा ति खोकी दासा काङ्थेपला शब्ज्यीकी लाका गोजुवु पेला नाङ्गुप यिन, तमा टोङ्गु ङ्यीवा ति खो क्रूसला टुङ्गुप सिनाङ ङ्यीमा चेयी गोमाला नाङ्गुप यिन। मत्ती लिवु ५ ने ज्युन लिवु ७ सेक्ला नाङ्गुप टोङ्गुतिवा ति खोकी गालील सज्याला ख्येलुप री टिक्पेयीला नाङ्गुप यिन। ती री ति कफर्नहुम ताङ खोराजिन ग्येसाकी पर्ला ख्येल्गिवी। ती री तीला ति बाइबलला शेवाखावा वोतुपतिवी येशूकी टोङ्गु नाङ्गुप री सिनी सिक्या वे। येशू ख्रीष्ट कोन्छ्योककी थोक्ला शब्ज्यीकी लाका कितुपला लो सुम ३ सेक् कफर्नहुमला ज्युसुङ, तुकक्यानी कफर्नहुम ति खाक्छ्येवु ग्येसा च्युङ्सुङ। तीकी चिप्ला ख्येलुप बेथसेदा ति ङ्या जिम्बुम मीतिवी युल यिनोक, तमा पत्रुसकी खाङ्बा साङ त्ये राङ ख्येल्गिनोक। यहूदी थरुप तुछेनला ती बेथसेदाकी ग्यप्ला ख्येलुप रीला येशूकी मी तोङ्डा ङा ५,००० सिनाङ मङ्मुला श्युब्ज्याङ ताङ ङ्या सा च्यितुप यिन (यूहन्ना ६:१-१५)।

 

मत्ती लिवु २४ ताङ २५ ला टिन वोतुप येशूकी नाङ्गुप येन्देनतिवा खो क्रूसला काल्नी सेतुप सिनाङ ङ्यीमा सुम ३ गोमाला जा ङ्यिमी छेर्मु नाङ्गुप येन्देनतिवा यिन। खोकी ती येन्देन ति यरूशलेम ल्हङाङ चिप्ला ख्येलुप जैतुन पम्दोकला नाङ्गुप यिन। यरूशलेम ल्हङाङकी लेङङ नेसुर थेन्नी किद्रोन (उपत्यका) श्यानी चेयी श्यारकी थकाला गल्सिमा री ङ्यी चोके वे, तीला तीला ति गेतसमनी री सिवी।

ती छेर्मु येशूकी यहूदी ल्हङाङकी लेङङ नेसुर येन्देन नाङ्सिमा श्यारकी थकी गो नेसुर थेन्नी किद्रोन (उपत्यका) नेवा क्यानी जैतुन पम्दोकला फेप्सुङ। त्ये खोकी खोरे लोमातिवाला ती खाक्छ्येवु येन्देनतिवा नाङ्गुप यिन। ती पेला येशूकी खोरे लोमा तिवाला खो थेङ्मा ङ्यीवाला फेवु सिनाङ गोमाला च्युङ्गुप माताक्पा तिवी कोर्ला पे दीनतिवा नेसुर  देवाच्येनला डोछ्योवु तेपा कितुपतिवा चुकै वुङ्गोकिवी सिरुप कोर्ला सुङ्सुङ (मत्ती २४:३७,२५:४६)।

 

मत्ती लिवु ५ ने ज्युन लिवु ७ तिवाला टिन वोतुप पम्दोककी टोङ्गु ति येशूला तेपा कितुपतिवी ङ्येनराङ गोवु कोन्छ्योककी नङ्गुप येन्देन यिन। तीकी कोर्ला लूका ६:१७-४९) ला टिन वे। त्ये येशूकी दुक सुङ्नी वेः दि येन्देनला सिक्यावु दोके मिजी क्याङ्सुङ सिसिङ ख्यिराङ्ला मोलाम थोप्नी ख्यिराङ कोन्छ्योककी ग्येल्खापला खाक्छ्येवु मीतिवा ताङ देवाच्येनला कटिन थोप्छ्योवु मीतिवा चोछ्येवु च्युङ्गिकितो। तीज्युक्ला ख्यिराङ दि जम्बुलिङ्ला छा ताङ वोसिर दोके ताङ अम्बरङ्शिङ मेतुप, च्योलाम ल्यामु ख्रीष्टियनतिवा च्युङ्गितो, तमा रङ्गी ड तिवाला साङ ख्यिरा ङ्यिङ्ज्ये कितो, तमा ज्यिन्दाक ङ्यीला शब्ज्यी मिकितो, तमा ख्यिराङ कोन्छ्योककी ग्येल्खाप ताङ खोकी फयनला छोलिन गो गच्चा नेसुर नाङ्ला श्युकितो, तीज्युक्ला ख्यिराङ पेमी खला खाङ्बा जोप मी अम्बरङ्शिङ दोके मिन, दोज्येल खला खाङ्बा जोप रिक्पा वोतुप मी दोके च्युङ्गितो।

यिने येशूकी लोमातिवाला ति खोकी कः नाङ्गुप दोके मिजी क्योङ्गुपला कले च्युङ्नोक। च्यिलासिसिङ खोकी खोरे लोमातिवाला पेन नङ्गुप पेला राङ ती येन्देन ति नाङ्नोक। यिने ज्युक्ला येशू टुङ्नी ङोसु लावु ज्युक्ला कोन्छ्योककी थु चाङ्मी ओङ थोप्सिमा तिवी ती खोकी कः नाङ्गुप दोके मिजी क्योङ् थुप्सुङ।

 

येशूकी खोरे लोमातिवाला पम्दोकला नाङ्गुप टोङ्गुकी मुला यम्बा थाक्छ्येतुप ताम्ङेतिवा साङ वे। ती थाक्छ्येतुप ताम्ङेला ति दुक सिनी टिन वेः दोजो ख्यिरा ङ्ये सुङ्ला ङ्येन्सुङ सिसिङ ख्यिराङ्ला मोलम थोप्कितो, यिने ङ्ये सुङ्ला माङ्येन्सुङ सिसिङ ख्यिराङ्ला मोलम मोथोप्तो सिनी टिन वे। वुतुङ्के सिगोवु यिन्सिङ दि जम्बुलिङ्ला तेरी ताम्ङेतिवा क्यासिनाङ खोकी सुङ्ला माङ्येन्सुङ सिसिङ दाक्पु पेमी खला खाङ्बा जोप मी अम्बरङ्शिङ दोके यिन। ती तप्की येशूला तेपा कितुपतिवा तेरीकी खोकी पम्दोकला नाङ्गुप टोङ्गुला ङ्येनराङ गोकिवी।

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 मत्ती लिवु ५ ने लिवु ७ तिवाला वोतुप खण्ड १२ तिवा

    TWELVE SECTIONS OF MATTHEW CHAPTERS 5-7

 

 

पम्दोककी टोङ्गुला खण्ड १२ च्यिङ्ङीतिवा वे। तिवी पर्ला मत्ती लिवु ५, ६, ताङ ७ तिवाला ति खण्ड ज्यी-ज्यीला वे।

मत्ती लिवु : ५

       खण्ड १: मोलमकी टोङ्गुतिवा     (मत्ती ५:३-१२)

       खण्ड २: छा ताङ वोसिर            (मत्ती ५:३-१६)

       खण्ड ३: ठिमला ङ्येन्दुप           (मत्ती ५:१७-२०)

       खण्ड ४: टेङ्बु च्युङ्गुप कोर्ला    (मत्ती ५:२१-४८)

मत्ती लिवु : ६

       खण्ड ५: अम्बरङ्शिङ नम्बा सुम्की कोर्ला     (मत्ती ६:१-१८)

       खण्ड ६:  चोवोकी लाम नाङ्गुप मोपोर          (मत्ती ६:९-१८)

       खण्ड ७:  ज्यिन्दक नम्बा ङ्यीकी कोर्ला       (मत्ती ६:१९-२४)

       खण्ड ८:  कोन्छ्योककी ग्येल्खाप ताङ फयन छोलुप कोर्ला   (मत्ती ६:२५-  ३४)

मत्ती लिवु : ७

     खण्ड ९:  लोङ्गुप,छोलुप, डक-डक ग्यकुप कोर्ला     (मत्ती ७:१-१२)

     खण्ड १०:  गो गच्चा ताङ गो ठोल्मी कोर्ला            (मत्ती ७:१३-१४)

     खण्ड ११: लुङ्तेम्बा मेटेङबुतिवी कोर्ला                 (मत्ती ७:१५-२३)

     खण्ड १२:  रिक्पा वोतुप ताङ रिक्पा मेतुप खाङ्बा जोप मीतिवा (मत्ती ७:२४-२९)

पम्दोककी टोङ्गुला वोतुप खण्ड च्यिङ्ङी तिवी नाङ्ला वोतुप येन्देनतिवा ख्रीष्टियन तिवी थोक्ला खाक्छ्येवु येन्देन यिन्सिनाङ डिस्पेन्सेसन सिरुप  (Dispensationalist) छोक्पाला तेन्दुप तिवी दि येन्देन ति तासाम पेकी ख्रीष्टियन तिवी थोक्ला मिन, ज्युक्थमाला ख्रीष्टकी ग्येला कितुप लो तोङ्डा च्यिक १००० की थोक्ला यिन सिनी सिवी। तिवी ख्रीष्टकी पम्दोकला नाङ्गुप टोङ्गुला ति खो टुङ्नी ङोसु लावु यिनोक सिनी सेम ग्युरुप तिवाला थर्वा ङ्येकिवी सिनी माटी वे सिनी ताम्ङे किवी। तिवी नासामला ति ज्यल्का लिवु १ ने ज्युन लिवु ३ ताङ १९ ने ज्युन लिवु २२ ङ्यी तिवा ति मिरिक यम्बी थोक्ला टिवु यिन सिसिङ ज्यल्का लिवु ४ ने ज्युन लिवु १८ तिवा यहूदीतिवी थोक्ला टिवु यिन सिनी सिवी। डिस्पेन्सेसनला तेन्दुप तिवी थोङ्दाङ्ला ति इस्राएली ताङ यहूदी तिवाला ताङ्देन क्यानी बाइबलला टिवु ति येशूकी लो तोङ्डा च्यिक १००० ग्येला कितुप तेन्दोक यिन सिनी सिवी। तिवा ति प्रि मीलेनियम (Pre-Millenium) ताङ प्री ट्रीबुलेसन (Pre- Tribulation) सिरुप ठिम तिवाला लो तेन्गिवी। तिवी तुजे ल्हानी बाइबल ति छो ७ दीनला गोप्श्या ग्यप्नी वे। मङ्श्योक ख्रीष्टियनतिवा ति डिस्पेन्सेसनला तेन्दुप तिवी ठिमला राङ सेम्ला मालाङ्गीवी।

 

काङ यिन्सिनाङ ठिमतिवा मीतिवी जोवु यिन, बाइबल ति कोन्छ्योककी थु चाङ्मी कटिन नेमा खाक्छ्येवु मीतिवी टिवु यिन। येशूकी पम्दोकला नाङ्गुप येन्देन तिवा ति मत्तीकी खोरो थेप नाङ्ला ल्यामो क्यानी टिन वे। ती थेप नेसुर मीतिवी मिजीला ग्युर्वा च्युङ्नी देवाच्येनकी मोलमतिवा थोप्किवी। त दाक्पु पम्दोककी येशूकी पम्दोकला नाङ्गुप टोङ्गुला टिन वोतुप खण्ड च्यिङ्ङी तिवाला  रे – रे क्यानी ल्यामो ल्हाप।

 

 

 

 

 

 

 खण्ड च्यिक -१

मोलमकी कोर्ला टोङ्गुतिवा

THE BEATITUDES

 

 

मत्ती लिवु ५ ने ज्युन लिवु ७ तिवाला खण्ड १२ च्यिङ्ङी वे, तमा ती खण्डकी लिवु तिवाला खाक्छ्येवु येन्देनतिवा टिवु खण्ड ज्यी ४ तिवा सिरुप ति गोमी लोप्च्येन नेसुर दाक्पी हाक्कोनिङ सिन वे। यम्बा ताम्ङे ति बाइबलला वोतुप अङ्टङतिवी ति खाक्छ्येवु तेन्दोक गिवी। तिवी पर्ला अङ्टङ ज्यीकी ४ ति खाक्छ्येवु तेन्दोक वे। तीकी तेन्दोक ति कोन्छ्योककी गोमालाके जोन नाङ्गुप छ्यर्शी थोपुपला टडिक क्यावु तुजे यिन। टडिक कितुप याङ्ना ज्योङ्देर कितुप तुजे ति जोल्हमु मेवी। तीकी थोक्ला हुर्तक, ज्योङ्देर, दुक्पा-किदुक, डोसुम, छेटाङ ताङ कलेतिवा खुर राङ गोकिवी। बाइबल नाङ्ला ल्हासिङ अङ्टङ ज्यीकी ४ माताक्पातिवा वे। तिवा तिः नोआकी तुजेला ङ्यीमा खल्ङी सेक् छ्यार्वा ग्येर्पु ग्यपुप, इस्राएलीतिवा लो सयी ज्यी ४०० सेक् मिश्रला योक्पु जोवु, इस्राएलीतिवा लो खल्ङ्यी ४० सेक् दासा पाङ्थेरीला युवु, मोशाकी मिजीला लो खाल ज्यी-ज्यी-ज्यी ४०-४०-४० की पर्ला ख्येपर सुमतिवा च्युङ्गुप, मोशा सिनै रीला लो खल्ङ्यी ४० सेक् देतुप, ग्येल्वु दाऊदकी लो खल्ङ्यी ४० सेक् ग्येला क्यावु, मलाकी ताङ मत्तीकी थेपकी पर्ला लो सय ज्यी ४०० सेक् ख्येपर च्युङ्गुप, कोन्छ्योककी थोक्ला शब्ज्यीकी लाका गोजुवु सिनाङ गोमाला येशू ङ्यीमा खल्ङ्यी ४० सेक् ङ्युङ्ने ज्युवु ताङ येशू टुङ्नी ङोसु लासिमा देवाच्येनला फेवु पर्ला ङ्यीमा खल्ङ्यी ४० ख्येपर च्युङ्गुप यिन।

 

ती तेरी माताक्पा तिवाला च्युङगुप अङ्टङ ज्यी ४ तिवा छासे खाक्छ्येवु थोङ्गिवी। येशू ख्रीष्ट टुङ्गुपने ङोसु लावु ज्युक्ला दि जम्बुलिङ्ला ङ्यिमा खल्ङ्यी ४० सेक् ज्युवुपेला खोकी खोरे लोमातिवाला थेङ्मा ङा सेक् खाक्छ्येवु कः तङ्बु ति नाङ्सुङ (मत्ती २८:१९; मर्कूस १६:१५; लूका २४:४७; यूहन्ना २०:२१, प्रेरित १:८)।

इ.स. ३० ला येशू ख्रीष्ट टुङ्गुपने ङोसु लावु ज्युक्ला यरूशलेम चर्च गो चुसुङ। त्येमी लो खल्ङ्यी ४० ज्युक्ला याङ्ना इ.स. ७० ला ती यरूशलेमकी यहूदी ल्हङाङ ति ना ताङ्सुङ, तीज्युक्ला चर्चला साङ छेटाङ् ख्येल्सुङ। छेटाङ्ला ख्येल्सिमा थरा-थुरा गलुप यरूशलेम चर्चकी तेपा कितुपतिवा जम्बुलिङकी दासा काङ्थेपला गल्नि देतुप छाल्सुङ, तीज्युक्ला तिवी ति दासा तिवाला वोतुप यहूदी ताङ मिरिक यम्बी मीतिवाला लेन ल्यामु ख्याप्टाक क्यासुङ।

 

येशूकी नाङ्गुप पम्दोककी टोङ्गुला ति मत्तीकी थेप लिवु सुमतिवा वे। ती अङ्टङ सुम ३ ति कोन्छ्योककी थोङ्साङला खाक्छ्येवु अङ्टङ साङ यिन। दाक्पी हाक्को गोवु ताम्ङे ति काङ यिन सिसिङ, अङ्टङ सुमकी तेन्दोक ति कोन्छ्योक सुम्की अङ्टङ यिन। मत्ती लिवु ५ ने ज्युन लिवु ७ सेक्की पर्की लिवु सुम्की नाङ्ला खण्ड ज्यीतिवा वे। यम्बा ताम्ङे ति काङ यिन सिसिङ पम्दोककी टोङ्गुला वोतुप लिवु १२ तिवाला खण्ड ज्यी- ज्यी क्यानी छो सुम्ला गोप्श्य ग्यम वे।

 

येशू ख्रीष्टकी टोङ्गु नाङ्गुप पेला तेपा कितुप तिवाला “मोलम थोपुप” यिनो! सिनी सुङ्सुङ। तीकी तेन्दोक ति “मोलम थोपुप मीतिवा” सिक्यावु यिन। खण्ड तङ्बुला वोतुप मोलमकी टोङ्गुला ति खाक्छ्येवु मोलम ग्येतिवा वे। तीला ति दाक्पी छो ज्यी-ज्यी क्यानी गोप्श्या ङ्यी २ ग्यक थुप्किवी। अङ्टङ ङ्यीकी तेन्दोक ति लोकुर ग्यकुप याङ्ना फर ज्यितुप यिन। तीकी तेन्दोक ति एलिशाकी एलियाला सिनाङ मङ दोम्बा ङ्यी मोलम नाङ सिनी कोन्छ्योकला लाङ्गुप ति दाक्पी हाक्कोकिवी (२ राजा २:९)। यूहन्ना ५:२४ ला ल्हासिङ येशू ख्रीष्टकी वुतुङ्के ङ ख्यिराङ्ला सिरिन, सी ङ्ये सुङ्ला ङ्येन्नी  ङला तोङ्गु कोन्छ्योकला तेपा किवे, तीला नम्साङ मिशिवु मिजी रिङ्बु थोप्किवी। तीला कोन्छ्योककी पर्च्या साङ मोफोकी, श्येपने थर्नी मिजी थोप्किवी” सिनी सुङनी  वे। दे ल्हासिङ येशूकी ‘वुतुङ्के’ सिरुप छिक ति लोकुर ग्यपुप ति दाक्पी हाक्कोकिवी। त दक्पु ती ताम्ङे तिवाला नासाम ताङ्नी येशू ख्रीष्टकी नाङ्गुप मोलमकी टोङ्गु तिवाला ल्यामो क्यानी ल्हाप।

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ख्रीष्टकी मोलम नाङ्गुप टोङ्गु की जोताङ

STRUCTURE OF THE BEATITUDES

 

 

 

ख्रीष्टकी नाङ्गुप मोलमकी टोङ्गुला टिन वोतुप मोलम ग्ये ८ तिवा ति डिकिवी। ती मोलम तिवा गोप्श्या ङ्यी २ जोन वोसिनाङ, तिवा ति च्यिक्पाराङ यिन। गोप्श्या च्यिक्ला वोतुप ताम्ङे ज्यी ४ तिवा तेरी छेसिमा तिराङ गोप्श्या ङ्यीवाला वोतुप मोलमतिवा थोप्किवी। च्यिलासिसिङ तिवा ति च्यिक्पाराङ वे। दोजो दाक्पु गोप्श्या ङ्यीवाला वोतुप मोलम ज्यीतिवा थोपुप नोकिवी सिसिङ गोप्श्या तङ्बुला वोतुप ताम्ङे ज्यी ४ ति तेरी किराङ गोकिवी। गोप्श्या तङ्बुला वोतुप मोलम ज्यी ४ तिवा साङ गोप्श्या ङ्यीवाला वोतुप मोलम ति च्यिक्पाराङ वे। तिवा ति फरिन डोप मोलमतिवा यिन। तिवा ति रे ताङ ङ्यी क्यानी फरिन डिवी, यिने च्यिक्ला गोमा कोर्नी यम्बाला मोडोवी। येशूकी नाङ्गुप मोलमकी टोङ्गु तिवा रिम्बा क्यानी डिक्नी वे। ती तप्की दाक्पी मोपोर क्यानी ती मोलम ति ल्यामो नासाम तोङ गोकिवी। येशूकी पम्दोकला नाङ्गुप टोङ्गुला वोतुप खण्ड तङ्बु ताङ (मत्ती ५:३-१२) ला टिन वोतुप मोलम ग्येतिवा दुकै वे।

 

• मोलम थोपुप यिनो, ख्यिराङ् सेम्श्यु ङ्येतुपतिवा
• मोलम थोपुप यिनो, ख्यिराङ जम्बुलिङला ओङज्येन थोपुपतिवा।
• मोलम थोपुप यिनो, ख्यिराङ फयनकी थोक्ला नासाम तोङगुपतिवा।
• मोलम थोपुप यिनो, ख्यिराङ च्यम्बा कितुपतिवा, च्यिलासिसिङ ख्यिराङ्ला च्यम्बा ङ्येन वोतो।
• मोलम थोपुप यिनो, सेम टेङ्बु वोतुपतिवा च्यिलासिसिङ ख्यिरा कोन्छ्योकला थोङ्गितो ।
• मोलम थोपुप यिनो, ख्यिराङ थिन्दुपतिवा, च्यिलासिसिङ ख्यिराङ कोन्छ्योककी पुज्युङ पुमतिवा च्युङगितो।
• मोलम थोपुप यिनो, ख्यिराङ फयनकी थोक्ला छेटाङ खुरुपतिवा, च्यिलासिसिङ देवाच्येनकी ग्येल्खाप ति ख्यिरा तिराङ यिनो। मोलम थोपुप यिनो, ख्यिराङ मीतिवी ङ्ये तेन्दोकला ङ्यिङ्मर क्यानी छेटाङ तेरुप ताङ ताम्ङे जिनोक जोनी ख्यिरा तेन्दोकला ताम्ङे मेलोवा सिवे, तीपेला छासे गा क्यानी लोदिमु कि, च्यिलासिसिङ देवाच्येनला ख्यिराङ्ला छासे मोलम थोप्कितो। च्यिलासिसिङ गोमाला तिवी ख्यिरा हाङगावा तिवाला साङ तुकैराङ क्यानी छेटाङ बिन्दुप यिन।

 

दे टिन वोतुप मोलम नम्बा ग्येतिवी पर्ला थल्माला वोतुप मोलमकी टोङ्गु नम्बा ज्यीतिवा ति दाक्पी मिजीला तेपा रम्बु जोप ताङ टेङ्बु जोपला यिन। तमा यम्बा मोलमकी टोङ्गु नम्बा ज्यीतिवा ति कोन्छ्योक ताङ मी यम्बातिवी पर्ला तम्जी ल्यामु जोपला यिन। दे टिनी वोतुप मोलमकी टोङ्गुला वोतुप छिकतिवा ति ल्यामो क्यानी डिक्नी ज्याङ वे। येशू ख्रीष्टकी ग्याताम ताङ छिकरिक तिवी कोर्ला लोप्ज्युङ माक्या वे, यिन्सिनाङ खोकी नाङ्गप येन्देनकी छिकतिवा ति रिम्बा क्यानी डिक्नी वे। च्यिला तुकै च्युङ्गुप यिनाङ? च्यिलासिसिङ येशू ख्रीष्ट ति तेरी जम्बुलिङ ज्येङ्गुप तेरी सिनाङ चोछ्येवु कोन्छ्योक यिन। तुकक्यानी तेरी ग्यातामतिवा ताङ तीकी छिकरिकतिवा खोला तेरी छ्या वे। खो ति रिक्पा तेरी वोतुप कोन्छ्योक साङ यिन। तीकी कोर्ला मला वोतुप तालिका अङ्टङ तङ्बुला वोतुप डिक्च्ये क्यानी टिवु तालिकाला ल्यामो क्यानी टिनी वे।

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   अङ्टङ   तेन्तेन क्यावु                                        थाक्छ्येतुप

   रिक           नेताङ            तुजे             मोलम             तुजे      पुरुष    छिक     सि थोक्ला?

                सेम्ला नरी      तासाम-  देवाच्येनकी ग्येल्खाप  तासाम-  तेस्रो    छिक    ङ्ये थोक्ला

  १  थल्मा  कोन्छ्योकला  की तुजे   तिवी तिराङ यिन।      की तुजे            बङी

             छोलुपतिवा                                                     

२           दुङल कितुप-    तासाम-   तिवाला टोङ्‍गु         ज्युक्थ-   तेस्रो    छिक    ङ्ये थोक्ला

                तिवा           की तुजे     नङ्‍गितो               मी तुजे             बङी    

 ३            सेम बोल्‍मु        तासाम-   जम्बुलिङ्ला ओङ्-    ज्युक्थ-   तेस्रो    छिक    ङ्ये थोक्ला

                वोतुपतिवा        की तुजे    ज्येन किवी              की तुजे              बङी                             

                टेङ्‍बु छोलुप-   तासाम-   तिवाला गोवुतिवा      ज्युक्थ-  तेस्रो    छिक    ङ्ये थोक्ला

 ४            ला सेम्गी दिङ   की तुजे   तेरी ङ्येकितो          मी तुजे             बङी

               नेज्‍युन छासे नो

                कितुपतिवा                                

 ५            यम्‍बाला च्‍यम्‍-   तासाम-  तिवाला च्‍यम्‍बा क्‍या   ज्युक्थ-   तेस्रो    छिक     ङ ताङ

               बा कितुपतिवा  की तुजे    नङ्‍गितो                   मी तुजे              बङी      यम्बा

 ६             सेम टेङ्‍बु       तासाम-     कोन्छ्योकला         ज्युक्थ-  तेस्रो    छिक     ङे थोक्ला

      ङ्यिवा  वोतुपतिवा      की तुजे      थोङ्‍गितो             मी तुजे             बङी

 ७            थिन ज्‍यितुप-    तासाम-   कोन्छ्योककी पेजा-  ज्युक्थ-   तेस्रो    छिक      ङ, यम्बा,

                तिवा            की तुजे    तिवा सिवितो           मी तुजे             बङी     कोन्छ्योक

 ८            कोन्छ्योककी तेरी छेवु   देवाच्‍येनकी ग्‍येल्‍खाप  तासाम-   तेस्रो    छिक    ङ, यम्बा,

               थोक्ला छेटाङ    तुजे        तिवी तिराङ यिनो      की तुजे            बङी     कोन्छ्योक

                दुङलला

               ख्‍येलुपतिवा

 

तालिका न. १- मोलमकी टोङ्गुला वोतुप डिक्च्ये

 

 

 

 

 

मोलम नम्बा कुतुकतिवा

            VARIOUS TYPES OF BLESSINGS

 

 

 

येशू ख्रीष्टकी नाङ्गुप मोलमकी टोङ्गु हाक्कोवुला ति मोलम सिक्यावु ति काङ यिन? मोलम नम्बा चो वे सिरुप ति दाक्पी ल्यामो क्यानी हाक्को गोकिवी। तीकी कोर्ला मत्ती ५:३-१२ ला टिन वोतुप येशूकी नाङ्गुप खाक्छ्येवु मोलम ग्ये ८ तिवा यिन, तिवाला ति नेपालीला मोलम सिवी छ्यिग्यपकी ग्यातामला ति The Beatitutes सिनी सिवी। ती ति ल्याटिनकी ग्याताम Beatu सिरुप छिक नेसुर वावु यिन। ल्याटिन ति इटालियन तिवी ग्याताम ङ्यिङ्बा यिन। ती मोलमकी टोङ्गुला ति ग्रीक ग्यातामला Makarios सिवी। तीकी तेन्दोक ति (Blessed are those) याङ्ना ‘मोलम थोपुपतिवा’ यिनो सिक्यावु यिन। ठिम ङ्यिङ्बा बाइबलला ति तुका नम्बा बङीकी मोलमतिवा हाक्कोवुला हिब्रू छिकतिवा साङ टिनी वे।

 

• आशेरे      (Ashre)     ‌= ‌कोन्छ्योककी मोलम
• बेराकाह    (Berakah)‍ = जु ताङ जम्बुलिङकी मोलम
• बाराक      (Barrak)    =  जु, सेम ताङ ‌कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलम
• गाद         (Gad)        = पुज्युङ पुमतिवाला थोपुप मोलम
• टुब    (Tub)    = सज्या येर्के डोप, ङार ताङ ओङ्ग्युरतिवा थोपुप मोलम

 

आशेरे - बाइबलला वोतुप ‌‌कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलमतिवा :- दुक्टातिवी टोङ्गु ला मुयुकुप, दिक्छेनतिवी मुला साङ मुश्युकुप, मर्च्ये कितुपतिवी दला साङ मुश्युकुप मी ति मोलम थोपुप यिनो। च्यिलासिसिङ ती ति चोवो ‌‌कोन्छ्योककी ठिमला राङ गा किवी (लुथेप १:१-२)। चुका मी ति दिक्पा तानी दिक्पी ओङ्ला मेवे, ती ति मोलम थोपुप यिनो (लुथेप ३२:१)। चोवो ‌कोन्छ्योककी गिपा च्युङ्गुप ति मोलम थोपुप यिनो, च्यिलासिसिङ खोकी तीला देवाच्येनकी ग्येल्खाप थोप्छ्योवुला पेन नाङ्गुप यिनो (लुथेप ३३:१२)। चोवो ‌कोन्छ्योककी रेवा कितुप मी ति मोलम थोपुप यिनो, च्यिलासिसिङ ती ति ङ राङ यिन सिरुप तिवी दला मुश्युकी, जिनोक जोप ल्हालुतिवी थकाला साङ मुश्युकी (लुथेप ४०:४)। खोकी पेन नाङ्गुप ताङ खोकी ग्येल्खापला लुवुला कताङ नाङ्गुप ताङ खो ज्युवु दासा चाङ्माला च्यालाक ल्यामु-ल्यामु ङ्युङ्गुप तिवाला मोलम थोपुप यिनो (लुथेप ६५:४)। ओ चोवो ‌कोन्छ्योक! ख्योरे छालेन बिन्नी रङ्गी ठिम लाप नाङ्गुप मी ति मोलम थोपुप यिनो, (लुथेप ९४:१२)। ख्योरेकी ठिमला सिक्यावु दोके मिजी क्योङ्गुप ताङ ती दोके कितुप मी ति मोलम थोपुप यिनो (लुथेप १०६:३)।

 

चोवो कोन्छ्योकला ज्यिवा खुर्नी खोकी कः तिवाला नरी लोदिमु कितुप मी तीला मोलम थोपुप यिनो (लुथेप ११२:१)। च्योलम ल्यामु ताङ केन मेतुप च्युङ्नी चोवो कोन्छ्योककी नाङ्गुप ठिमला मिजी क्योङ्गुप मी ति मोलम थोपुप यिनो, च्यिलासिसिङ तीकी खोकी ठिमला ङ्येन्नी सेम्गी  दिङ्ने ज्युन खोला छोल्गिवी (लुथेप ११९:१-२)। चोवो कोन्छ्योकला ज्यिवा खुरुपतिवा मोलम थोपुप यिनो, च्यिलासिसिङ तिवी खोकी नोवाला वोतुप दोके मिजी क्योङ्गिवी (लुथेप १२८:१)। रिक्पा थोपुप मी ति मोलम थोपुप यिनो, च्यिलासिसिङ तीकी सेम्ला सेम्श्युक थोप्नी वे (हितोपदेश ३:१३)। त याङ ओ ङ्ये पुज्युङतिवा ङ्ये ताम्ङे ङ्येना, ङ्ये सिक्यावु ताम्ङेला ङ्येन्दुप मी ति मोलम थोपुप यिनो, (हितोपदेश ८:३२)। कोन्छ्योककी ख्यिराङ्ला कटिन नाङ्गुप नोकिवी, च्यिलासिसिङ ख्यिराङ्ला कटिन नाङ्गुपला राङ खो श्येङ्गिवी। खो ति ठिम टेङ्बु वोतुप कोन्छ्योक यिन, खोला लाम ल्हानी देतुपतिवा मोलम थोपुप यिन (यशैया ३०:१८)।

 

बेराकाह – जु ताङ जम्बुलिङ्ला गोवु मोलमकी मुला डिकुप बाइबलकी खण्डतिवा :-  योसेफ ति मिश्री मिरा च्यिककी खाङ्बा योक्पु च्युङ्नी देकिनोक। ती मिश्री तीकी योसेफला खोरो खाङ्बा ताङ तेरी नोर टोङ्बाला ह्रोक्च्ये कितुप मी छ्ये जोन ज्यकुप छेर्मुने ज्युन चोवो कोन्छ्योककी ती मिश्रीकी खाङ्बाला मोलम नाङ्सुङ। तमा ती मिश्रीकी खाङ्बा शिङ ताङ डुप्सेन ताङ तेरी च्यालाकला चोवो कोन्छ्योककी मोलम थोप्सुङ (उत्पत्ति ३९:५)। त्ये राङ ख्यिराङ ताङ ख्यिरा मिछाङतिवी चोवो कोन्छ्योककी चिप्ला साप थुङ्गुप किवी, तमा ख्यिरा तेरी लाकाला लोदिमु ङ्येकिवी। च्यिलासिसिङ चोवो कोन्छ्योककी ख्यिराङ्ला मोलम नाङ् वे (व्यावस्था १२:७)। तमा चोवोकी तीला छासे मोलम नाङ्नी ताङ्देन क्या नाङ्सुङ, तीकी गोला ग्येल्वी कोन्दुप सेरकी वुशाक कोन्नी बिन्सुङ (लुथेप २१:३)। चोवोकी मोलम नाङ्गुप मीतिवा मोलम थोपुप यिनो, च्यिलासिसिङ चोवोकी राङ तिवाला ङार नाङ् वे। तुकक्यानी तिवी सेम्ला चोवोला ठेसा क्यानी वे (लुथेप ८४:५)।  च्यिलासिसिङ ख्योरेकी ङ सा कम्बुला छ्यु ताङ टोक्पातिवा पुङिन, ख्योरो गिपा तिवाला मोलम तेरिन सिनी सुङ्नी वे (यशैया ४३:३)। ती मी ति मोलम थोपुप यिनो, च्यिलासिसिङ ती ति ङ्यिमा तोङ्डा च्यिक ताङ सयी सुम ताङ खाल ङा ३५० छेता सेक् गुकिवी (दानिएल १२:१२)। तेरी फितिवा पङङ्ला खुर्श्योक, तमा ङ्ये खाङ्बाला साप समा च्युङ्शी, तमा तीला तिन्नी ल्हो। “देवाच्येनकी गोतिवा पेनी ज्योक्सा तिरुङ मेता सेक् क्यानी मोलम तेर्किवे मेतेर्वे” ल्हो सिनी ‘चोवो कोन्छ्योककी सुङ्नी वे (मलाकी ३:१०)।

 

बाराक - जु, सेम ताङ कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलमकी मुला डिकुप बाइबलकी खण्डतिवा :- ङ ख्युरुङ नेसुर  गिपा बङी फेल च्यिनी ख्युरुङ्ला मोलम तेरिनो, तमा ख्योरो मिङ ति छासे क्येटक छ्येम्बु जोयिनो, ख्युरुङ नेसुर राङ तेरीला मोलम थोप्कितो (उत्पत्ति १२:२)। ख्युरुङ ताङ ख्योरो गिपातिवाला साङ कोन्छ्योककी अब्राहाम नाङ्गुप दोके मोलम ति नाङ्श्यिता, तमा ख्युरुङ गल्नि मीमेलुङ्दुङला वोतुप मी तिवाला ओङ्ज्येन किशिता (उत्पत्ति २८:४)। तमा मोशाकी दुक सिक्यासुङ, ‘हारिङ ङ रङ्गी पुज्युङ ताङ रङ्गी नुपतिवाला क्युर ज्यक्नी चोवो कोन्छ्योककी थोक्ला कुतुक देन वे। तुकक्यानी हारिङ खोकी ख्यिराङ्ला साङ मोलम नाङ् वे” (प्रस्थान ३२:२९)। लो टुक्पाला ङ्ये मोलम ति ख्यिराङ्ला साङ तेरिनो, तमा ख्यिरा सशिङ्ला लो सुम सेक् डुप्सेन ल्याकितो (लेवी २५:२१)। चोवो कोन्छ्योककी सुङ्ला ङ्येन्सिङ ती तेरी मोलमतिवा ख्यिराङ्ला थोप्कितो, तमा ती मोलम ति नरी ख्यिरा मुला लुकितो (ठिम थेप २८:२)।

थर्वा ति चोवो कोन्छ्योककी नाङ्गिवी, खोकी मोलम ति खोकी ज्यिक्तेम्बा तिवाला थोप्शी (लुथेप ३:८)। तीकी नरी लक्पा ब्वामु  ताङ सेम लेन्दी क्यानी किन्बा तेर्किवी, तमा तीकी गिपा तिवाला मोलम थोप्किवी (लुथेप ३७:२६)। फयन सम्बुप तिवाला ति मोलम थोप्किवी (हितोपदेश १०:६)। खोङ्तेर्मु वोतुप मीला ति छासे मोलम थोप्किवी, यिने छ्युक्पु डोप नो कितुप तिवाला ति पर्च्या फोकिवी (हितोपदेश २८:२०)।

 

गाद - गिपाला थोपुप मोलमकी मुला डिकुप बाइबलकी खण्डतिवा :- लेआकी योङ्मु जिल्पा सिरुप तीकी याकूब नेसुर पुज्युङ च्यिक क्येसुङ, तमा लेआकी ती पुज्युङला ति ‘टला रम्बु ‘गाद’ सिनी मिङ तासुङ (उत्पत्ति ३०:१०-११)।

 

टुब – सज्या येर्के डोप, ङार ताङ ओङ्ग्युरकी मोलम ताङ मुला डिकुप बाइबलकी खण्डतिवा :- तिवी रल्ठिककी ङारकी लुङ्बा ग्येलुप मिन, याङ्ना ङार बङी क्यानी ग्येलुप साङ मिन्। ख्योरे छ्याक यावी मेलुङ ताङ ख्योरे श्यालकी वोसिरकी राङ तिवा ग्येलुप यिन। च्यिलासिसिङ तिवाला ख्योरे ङ्यिङ्ज्ये क्या नाङ्सुङ (लुथेप ४४:३)। चोवो कोन्छ्योककी छासे कटिन नाङ्गुप तप्की नप्तालीला ति छासेकी मोलम थोपुप यिन, तमा ल्हो थकाला वोतुप चोला साङ तीकी ओङ्ज्येन किवी  (व्यवस्था ३३:२३)।

 ठिम सम्बा बाइबलकी नाङ्ला येशूकी नाङ्गुप पम्दोकी टोङ्गुला आशेर याङ्ना कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलमतिवी कोर्ला टिन वे। वुतुङ्के सिगोवु यिन्सिङ कोन्छ्योककी मोलम थोपुप तीला कटिन साङ थोप्किवी। दाक्पी मुला दुक्चे ताङ माश्येनी क्यावु लाका मेलोवातिवा वोसिनाङ कोन्छ्योककी दाक्पुला ङ्याम क्यानी मोलम नाङ्गिवी। दाक्पुला नम्बा बङीकी मोलमतिवा गोकिवी सिरुप ति कोन्छ्योककी छ्या वे। यिने ती मोलमतिवा तेरुपला खोकी दाक्पुला च्यक्पु क्या नाङ्गिवी। च्यिलासिसिङ कोन्छ्योककी मोलम थोप्सिमा मी बङीकी ती मोलम ति टोक ज्योनी खोला क्युर ज्योकिवी। खोकी दाक्पी नोवाला वोतुप दोके मिन, खोरे मोवाकी थोक्ला खोरे नोवाला वोतुप मोलमतिवा दाक्पुला नाङ्गिवी। मङ्श्योकी मीतिवा नोर टोङ्बा, खाङ्बा श्यिङ, छे रिङ्बु च्युङ्गुप, जुला नेजु मेतुप, खाङ्बा ल्यामु, मोटर, च्यु ताङ रिक्पा, श्युक ताङ ङार, ओङ्ग्युर, ताङ्देन,  छ्ये च्युङ्गुप मोलम तिवा थोप्शी सिरुप नो किवी। मङ्श्योक ख्रीष्टियनतिवी येला टिन् वोतुप दोके मोलम नम्बा ङा तिवा थोप्शी सिरुप नोकिवी, यिने तुका मीतिवाला ति कोन्छ्योककी शर्क्येक तेरी मोलमतिवा मानाङ्गी। च्यिलासिसिङ तेरी मोलमतिवा थेङ्मा च्यिक्ला राङ थोप्सिङ मीतिवा ङ राङ यिन सिनी कोन्छ्योककी तेपा कितुप क्युर्नी ज्योक थुप्किवी। तेपा रम्बु वोतुप मीतिवाला थोपुप मोलमकी नाङ्ला तेरी सिनाङ खाक्छ्येवु मोलम ति कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलम यिन। ती मोलम ति नम्साङ ना मोडोवु देवाच्येनकी मोलम यिन। यम्बा मोलम नम्बा ज्यीतिवा ति चेयी पार सेक् तिराङ लुवु जम्बुलिङकी मोलम यिन, ती मोलमतिवा मी शिसिमा मुलाराङ तोर्नी डिवी। यिने आशेरे याङ्ना कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलम ति नरिकी- नरी लुकिवी। पप लङ्गुप ताम्ङे ति काङ यिन सिसिङ मङ्श्योक ख्रीष्टियन तिवा तुका जम्बुलिङकी मोलम राङ थोप्शी सिरुप नोकिवी। यिने मङ्श्योकला ति कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलम काङ यिन सिरुप साङ छ्या मेवी। तमा बङीकी दि जम्बुलिङकी मोलम राङ यिन सिनी नोकिवी। च्यिलासिसिङ तिवा ति दि जम्बुलिङकी च्यालाकला नासाम ताङ्नी मिजी क्यङ्नी देकिवी, तमा जम्बुलिङकी च्यालाकला तिराङ नासाम तोङ्गिवी। ख्रीष्टियनतिवा तेपा कितुप यिन्सिनाङ तेपा रम्बा माक्यावु तप्की कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलम मोथोङ्गिवी।

यिने ती मोलम नम्बा ङकार ति तेरीला ङ्ये थुप्शी सिरुप ति कोन्छ्योककी नोवा यिन, दाक्पी नोवा साङ ती राङ यिन। मीतिवा ति कोन्छ्योककी मोलम ताङ जम्बुलिङकी मोलम ङ्यिकर थोप्नी लाका कितुपला कले गिवी सिरुप ति कोन्छ्योकला श्येक्यु वे। दाक्पु ति कोन्छ्योककी ज्येवु मीछे तिवा यिन। तमा दाक्पु ति अला ङार मेतुप ताङ दुक्चे वे। ती तप्की दाक्पु कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलम ताङ जम्बुलिङकी च्यालाकतिवा ल्यामु डिक्च्ये कि मुथुपी। दाक्पु कोन्छ्योककी ज्येवु मीछे तिवाला जम्बुलिङकी मोलमतिवा थोप्सुङ सिसिङ कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलमतिवा टोक् ज्ये थुप्किवी। दाक्पुला दि जम्बुलिङकी मोलमतिवा बङी थोप्सिङ कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलम तिवा मोछोली। दी ति कोन्छ्योककी ज्येवु मीछेतिवी दुक्चेकी किताङ ताङ च्योलम यिन। जम्बुलिङ ज्येङ्गुप ताङ रिक्पा तेरी वोतुप कोन्छ्योकला ति मी  किताङ नालु ताङ दुक्चे ताङ सेम चुकै वे सिरुप ति ल्यामो छ्या वे। खाक्छ्येवुला खोकी खोरे थोक्ला पेन् नाङ्गुप मी तिवाला ति थेङ्मा च्यिक्ला राङ तेरी मोलमतिवा मानङ्गिवी। चर्चला गोमा कितुप तिवी कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलमकी कोर्ला मीतिवाला ल्यामो क्यानी श्ये गोकिवी। यिने तीला जम्बुलिङला वोतुप तेरी परकी मोलम ति थोप्सुङ सिसिङ ती ति ङ राङ यिन सिरुप, अम्बरङ्शिङ कितुप ताङ खोनाक्पा च्युङिन डिवी। च्यिलासिसिङ तुका गोमा कितुपतिवा ति जम्बुलिङकी च्यालाक तिवाला तिराङ नासाम तोङ्गिवी, यिने पङगी मीतिवाला ति कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलम थोप्किवी। लो तोङ्डा २००० ङ्यीकी ख्रीष्टियन लोग्युला ल्हासुङ सिसिङ चर्चकी गेकेन ताङ चर्चला गोमा कितुप ताङ लेन ल्यामु ख्याप्टाक कितुप तिवा जम्बुलिङकी मोलमतिवा थोप्नी ना गाल वे। फी नेसुर ल्हासिङ तिवा ति फयन सम्बुप दोके ताङ तेपा रम्बु वोतुप दोके थोङ्गिवी, यिने तिवी च्योलाम ति  खाटमु दोके गिवी। दी ति मीतिवाला केन ग्यपुप तिराङ मिन, मीतिवी च्योलाम राङ तुकै यिन सिरुप ति दाक्पी हाक्को गोकिवी। ती तप्की कोन्छ्योककी खोरे पेन नाङ्गुप तिवी मिजीला जम्बुलिङकी मोलम तिवा मानाङ्गिवी। तीकी पेछ्या (उदाहरण) ति पावलकी मिजीला ल्हासिङ दाक्पी हाक्कोकिवी। पावल ति येन्देन बङी लापुप ताङ ग्येल्ओङकी ङार वोतुप मिछाङ छ्येकी मी यिन, यिने कोन्छ्योककी पावलकी मिजी नेसुर खोरे थोक्ला शब्ज्यीकी लाका कि ज्यितुपला पावलला थोपुप जम्बुलिङकी मोलमतिवा तेरी ठ्वासुङ। ती तप्की कोन्छ्योककी थोक्ला शब्ज्यीकी लाका कितुप पेला पावलकी मी यम्बा नेसुर डोसुमकी थोक्ला रोरम लोङ गोसुङ। तोजो तिराङ मिन पावलकी मिजीला कोन्छ्योककी नाछा साङ ख्येल च्यिसुङ। तमा पावलकी खोरो मिजीला वोतुप नेजु तिवा टेक च्यी सिनी कोन्छ्योकला मोपोर क्यासुङ। तमा खोकी पावलला ‘ङ्ये कटिन ति ख्योरो थोक्ला ग्याक्चे वे, च्यिलासिसिङ ङ्ये ङार ति दुक्चेकी थोक्ला राङ यिन’ सिनी सुङ्सुङ (२ कोरिन्थी १२:७-१०)।

 

ग्येल्वु दाऊदला मोलम नम्बा ङाकार थोप्नोक, तमा ग्येल्वु सलोमनला साङ मोलम नम्बा तेरी थोप्नोक, यिने ज्युक्ला कोन्छ्योककी ती मोलम तिवा तेरी ठ्वानोक। अब्राहाम ति तेपा रम्बु वोतुप मी ङ्यम्छ्युङ यिनोक, तुकक्यानी ज्युक्ला तीला मोलम बङी थोप्सुङ। दाक्पु साङ दाऊद ताङ अब्राहाम दोके मोलम थोपुप यिन्सिङ जम्बुलिङकी मोलम तिवाला सिनाङ कोन्छ्योककी नाङ्गुप मोलमला मङ नासाम तोङ गोकिवी। तीकी थोक्ला येशूकी पम्दोकला नाङ्गुप टोङ्गुतिवी नाङ्ला खण्ड तङ्बुला टिन वोतुप मोलमकी येन्देन तिवा ल्यामो क्यानी हाक्को गोकिवी।

 

मोलमकी टोङ्गुला वोतुप तेरी छिक ताङ तेन्तेन क्यावु ताम्ङेतिवा ति  थाक्छ्येतुप ताम्ङेला टिन वे। ती थाक्छ्येतुप ताम्ङेला ति ख्यिरा दुक क्यासिङ ङ ख्यिरा थोक्ला दुका लाका कितिन, सिनी टिन वे। च्यिलासिसिङ चोवो येशूकी दाक्पुला मोलम नाङ्गुप सिनाङ गोमाला दाक्पी लाका ताङ दाक्पु खला ङ्येमु वोतुप ति छोल्गिवी। ती थाक्छ्येतुप ताम्ङेला टिन वोतुप ताम्ङेतिवा तेरी ख्रीष्टियन तिवी थोक्ला राङ यिन। च्यिलासिसिङ ति ती छिकतिवा बङीला टिन वे। येशूकी नाङ्गुप टोङ्गु ग्येतिवी नाङ्ला टोङ्गु थल्मा ताङ ग्येवा ति यम्बा टोङ्गुतिवा सिनाङ कुतुक टिन वोतुप ति दाक्पी थोङ्गिवी। टोङ्गु थल्माला वोतुप तेन्तेन ताङ थाक्छ्येतुप ताम्ङेतिवा तासामकी थोक्ला टिवु यिन सिसिङ, टोङ्गु ग्येपाला वोतुप थाक्छ्येतुप ताम्ङेतिवा ति तासाम पेला तेरी छेवु ताम्ङेकी कोर्ला टिन वे। तमा यम्बा लुनी वोतुप येन्देन टुक तिवा ति तासाम पेकी तुजेकी थोक्ला टिन वे सिसिङ यम्बा थाक्छ्येतुप ताम्ङेतिवा ति ज्युक्थमी तुजेकी थोक्ला टिन वे। त दाक्पु येशूकी नाङ्गुप टोङ्गु ग्येतिवाला वोतुप येन्देनकी कोर्ला रिम्बा क्यानी ल्हाप।

 

मत्ती लिवु ५ ने ज्युन लिवु ७ सेक्ला वोतुप पम्दोककी टोङ्गुला खण्ड च्यिङ्ङी १२ तिवा वे सिरुप ति दाक्पी हाक्कोनी वे। यम्बा ताम्ङेला सिगोवु यिन्सिङ पम्दोककी टोङ्गुला ति मत्तीकी थेप सुमतिवा ख्येप्नी वे, तमा लिवु रे-रेला खण्ड ज्यी-ज्यी ४-४ वे। अङ्टङ ज्यी ४ ताङ सुम ति कोन्छ्योककी थोङ्दाङला खाक्छ्येवु अङ्टङतिवा यिन। अङ्टङ च्यिङ्ङी १२ ति ज्यी ४ ताङ सुमकी दोम्बा यिन। ठिम ङ्यिङ्बा बाइबलला इस्राएलकी गिपा च्यिङ्ङी १२ तिवा नोक सिसिङ ठिम सम्बा बाइबलला ति येशूकी लोमा मिरा च्यिङ्ङी १२ तिवा नोक। च्यिङ्ङी ताङ च्यिङ्ङी दुम्सिङ खल्ज्यिक ताङ ज्यी २४ डिवी। येशूकी  लोमा छ्ये यूहन्नाकी कोन्छ्योक नेमा ज्यल्का थोपुप पेला छ्योकी गेकेनतिवा कोन्छ्योक सुमकी ग्येल्ठिक चिप्ला लानी खोला सेवा देकिन वोतुप थोङ्नोक ती ग्येल्ठिककी गारी-गुरीला यम्बा साङ ग्येल्ठिक खल्ज्यिक ताङ ज्यी २४ नोक, तमा ती ग्येल्ठिक खला ति  गोला सेरकी वुशाक ताङ नम्सा कर्मु कोन्नी छ्योकी गेकेन मिरा खल्ज्यिक ताङ ज्यी २४ देतुप ति थोङ्नोक (ज्यल्का ४:४)। ज्यल्काकी थेप ति इ.स. ९५ चोयीला यूहन्ना गावा वोतुप पेला पत्मोस सिरुप ग्येम्छ्यो परकी सा कम्बुला मिमेलुङ्दुङला वोतुप पेला टिवु यिन।

 

मत्ती लिवु ५ ला येशूकी पम्दोकला नाङ्गुप टोङ्गुला वोतुप खण्ड तङ्बु ति मोलमकी येन्देनतिवा नेसुर गो चुवु यिन। तिवा ति पम्दोककी टोङ्गुकी थोक्ला खाङ्बी डम्जी दोके यिन। ती मोलमकी येन्देनला वोतुप दोके तेपा कितुपतिवा वुङ्गोकिवी, तमा तिराङ दाक्पु जम्बुलिङला छा दोके ट्वा वोतुप च्युङ्गिवी।

 

मत्ती लिवु ६ ला ल्हासिङ चर्चला गोमा कितुपतिवा लाका मेलोवा कितुप साङ वुङ् थुप्किवी सिनी चोवो येशूकी सुङ्सुङ। गोमा कितुपतिवा बङीकी खोकी येन्देन मेङ्येन्दी, यिने खुरुङ ति मी मीङ्गाला फयन वोतुप जोप छोल्गिवी। तुका गोमा कितुप तिवाला जम्बुलिङकी मोलम याङ थोप्किवी, यिने कोन्छ्योककी नाङ्गुप (Ashre Blessing) आशेरे मोलम ति मोथोपी। तिवा खुरुङला मोलम माथोपु ताम्ङे ति यम्बाला श्येतुप नो मिकिवी। तुकक्यानी तिवा ति चर्चला गोमा कितुप मी जिनोक्पा तिवा यिनो, सिनी चोवो येशूकी दाक्पुला साङ च्यक्पु क्यानी दे च्यिन वे। खाक्छ्येवुला ख्रीष्टियन तिवी पर्ला साङ मीला छ्या देन्दुप फयनकी लाका नम्बा सुमतिवा गिवी सिरुप ति येशूकी सुङ्सुङ।  तिवा ति बुल्वा तेरुप (Alms Giving), मोपोर कितुप (Pary) ङ्युङ्ने ह्रुङ्गुप (Fasting) यिन।

 

ललाइ मीतिवी दुका मीला छ्या देन्दुप लाका नम्बा सुमतिवा किवी सिसिङ ती ति कोन्छ्योककी नोवाला वोतुप लाका मिन। चर्चला गोमा कितुपतिवा बङीकी तुक क्यानी खुरुङ ति क्येटक छ्येम्बु च्युङ्गुप ताङ मीतिवा नेसुर ताङ्देन ङ्येतुप छोल्गिवी। वुतुङ्के सिगोवु यिन्सिङ कोन्छ्योककी जम्बुलिङ ज्येङ्गुप छ्यर्शी ति खोकी ज्येवु मीछे तिवी रङगी थोक्ला तिराङ नासाम माताङ्नी कोन्छ्योकला थुचिछे पुल्नी खोला मोवा कितुप यिन। तीकी कोर्ला कोन्छ्योककी सुङ्थेपला दुक सिनी टिन वेः सुला ङ्ये मिङला कताङ्वे, तिवाला ति ङरा राङ ङ्ये मोवाकी थोक्ला ज्येवु यिन। गिपा च्यिक वे, तीला ङ्ये थोक्ला  सोवा देक्शी सिनी ङरा राङ जोयी (यशैया ४३:७,२१)। च्यिलासिसिङ जम्बुलिङ ताङ जम्बुलिङला वोतुप तेरी थोङ मोथोङ च्यालाकतिवा, ग्येल्ठिकतिवा, ओङ्ग्युरतिवा, छ्येतिवा, तेरी सिनाङ चोछ्येवुतिवा, ओङतिवा, खोकी राङ खोरे थोक्ला ज्येवु यिन (कलस्सी१:१६)।

दाक्पु खोकी ज्येवु मीछेतिवी खोला किगोवु मोवा ति रङ्गी राङ छाल्सुङ सिसिङ जम्बुलिङ ज्येङ्गुप कोन्छ्योककी छ्यर्शीकी तेन्दोकला लङ्गुप यिन। मङ्श्योक चर्चला गोमा कितुपतिवी खोकी छ्यर्शीला वोतुप दोके लाका कितुप क्युर ज्योकिवी सिनी येशूकी सुङ्नी वे। च्यिलासिसिङ तुक कितुप ति कोन्छ्योककी मोवा कुन क्यावु दोके यिन, तुक क्यावु ति खोला चावा गा मलङ्गी। तुकक्यानी चर्चला गोमा कितुपतिवी येशूकी नाङ्गुप पम्दोककी टोङ्गुला सुङगुप येन्देन तिवा हाक्कोनी ती दोके मिजी मोक्योङगी सिसिङ ज्युक्थमाला छासे कलेला ख्येल्गिवी। पप लङ्गुप ताम्ङे ति काङ यिन सिसिङ चर्चला गोमा कितुपतिवा बङीकी ज्यिन्दाक ङ्यीला किवी। च्यिलासिसिङ तिवा ति जम्बुलिङ ज्येङ्गुप कोन्छ्योकला साङ सोवा देकिवी, च्यालाक काङ्थेप ताङ तेन्दा मेतुप कु तिवाला साङ सोवा देकिवी। ती तप्की येशूकी खोरे लोमातिवाला “गोमाला ख्यिराङ कोन्छ्योककी ग्येल्खाप ताङ खोकी फयनला छोल, तमा ती तेरी च्यालाकतिवा खोकी ख्यिराङ्ला नाङ्गिवी” सिनी सुङ्सुङ (मत्ती ६:३३)। तीकी तेन्दोक ति तेरी सिनाङ गोमाला दाक्पी पम्दोककी टोङ्गुला वोतुप येन्देन तिवाला ल्यामो ङ्येन् गोकिवी, तमा तिराङ कोन्छ्योककी मोलमला गुन दे गोकिवी।

 

ती तप्की दाक्पी तेरी सिनाङ गोमाला कोन्छ्योककी मुला मोलमकी टोङ्गुला वोतुप ताम्ङेतिवा लोङ गोकिवी, तमा तीकी थोक्ला सेम्गी गो बे गोकिवी। वुतुङ्के सिगोवु ताम्ङे ति काङ यिन सिसिङ चर्चला गोमा कितुपतिवा चेयी तिराङ गो गच्चा नेसुर श्युनी ती च्यालाक ल्यामुतिवा छोल्गिवी, मङ्श्योक ख्रीष्टियन तिवा येशूकी येन्देनला ङ्याम माक्यानी गो ठोल्मु नेसुर श्युकिवी। ती तप्की येशूकी “लुङ्तेम्बा मेटेङ्बु तिवा नेसुर च्यङ्से देता, तिवा ख्यिरा पर्ला लुक दोके क्यानी गिवी, यिने तिवी सेम ति ज्यिवा लङ्गुप खाटमुतिवा दोके गिवी” सिनी सुङ्सुङ (मत्ती ७:१५)।

 

च्यिलासिसिङ तुका लुङ्तेम्बा मेटेङ्बु तिवा फीला ल्हासिङ कोन्छ्योकला तेपा कितुप ताङ फयन वोतुप दोके थोङ्गिवी, सेम्ला ति ठतोक कितुप, ङ्यिङ्मर कितुप ताङ दुक्टाकी क्येङ्गुप गिवी। तिवा माफ मेतेरुप ताङ देर्पा कितुप, श्यम्डेन कितुप, ख्योताङ ङला कितुप, ङ्येन लङ्गुप, जिनोक जोप, कुन कितुप, ङ्यिर्मु कितुप, मीला मेतुप, थमु ग्यकुप ताङ ज्यिवा लङ्गुप किताङ नालुतिवा गिवी। तुकक्यानी तिवा ल्हासिङ लुक दोके थोङ्गिवी, सेम ति च्यिप्च्याङ ताङ खाटमु दोके दुक्टा गिवी।

 

तुका किताङ नालु वोतुप गोमा कितुप जिनोक्पा तिवी चर्चला छासे सुङ ल्यामु ख्याप्टाक किवी, येन्देन साङ ल्यामो तेर्किवी, तमा येशूकी मिङ्ला नेर्पु टेक ज्यितुप लाकातिवा साङ किवी। ती तप्की दि जम्बुलिङला तिवाला ताङ्देन ताङ नोर टोङ्बा ताङ मी छ्ये च्युङ्गुप ताङ किर्मु कितुप ङ्येकिवी। यिने ज्युक्थमाला कोन्छ्योककी जम्बुलिङला ठिम क्या नङ्गुप तुजेला तिवी चोवो येशूला “ओ चोवो, ङ्यिरा याङ चोवोला छासे शब्ज्यी क्यायी, चोवोकी मिङला छासे हालेवु लाकातिवा साङ क्यायी, तुकक्यानी ङ्यिराङला छ्याक्ताक नाङ सिनी सिवी।” यिने चोवो येशूकी तिवाला दुक “ओ लाका मेटेङ्बु कितुपतिवा, ख्यिराङ ङ्ये त्येसुर तोर्नी डोशी ङ्ये याङ ख्यिराङ्ला ङो राङ मेशेवी” सिनी सुङ्गिवी (मत्ती ७:२१-२३)।

 

देवाच्येनला ख्रीष्टियनतिवी मिङ ति मिजीकी थेपला टिनी गिवी, तमा ती मिङकी मला थकाला ति तिवी नासाम, किताङ, च्योलम, तिवी क्यावु लाकातिवा साङ टिनी गिवी। तोजो तिराङ मिन, तिवी छ्याक्ताक थोप्गोवु लाका ल्यामु क्यावु माक्यावु साङ ती थेपला टिन् गिवी। तिवी चुका लाका क्यावे, ती लाकाकी छ्याक्ताक ति चोवो येशू नेसुर तिवाला थोप्किवी। ज्युक्थमाला ललाइ ख्रीष्टियन तिवाला चोवो येशूकी “ख्योरो मिङ ति मिजीकी थेपला याङ टिन वे, यिने ख्युरुङ ति  को छ्येनी छ्याक्ताक थोप्छ्योवु  ति दे काङ साङ माटी वे। ख्योरो लो बङी कोन्छ्योककी थोक्ला शब्ज्यी क्यानोक, यिन्सिनाङ ख्युरुङ्ला छ्याक्ताक थोप्छ्योवु मिदुक ख्योरो कोन्छ्योककी थोक्ला शब्ज्यीकी लाका ल्यामु माक्यानोक। च्यिलासिसिङ जम्बुलिङ ज्येङ्गुप कोन्छ्योककी छ्यर्शीला माङ्येन्नी ङ्ये बिन्दुप कः ताङ येन्देनला ति रङ्गी थोक्ला तिराङ च्युङ्शी सिरुप जोनोक सिनी सुङगिवी।”

जम्बुलिङ ज्येङ्गुप कोन्छ्योककी सुला साङ खुरुङला राङ मोवा छोलुपला ज्येवु मिन। खोकी जम्बुलिङ ज्येङ्गुप छ्यर्शी ति खोला सोवा देकुपला यिन। पप लङ्गुप ताम्ङे ति काङ यिन सिसिङ मङ्श्योक चर्चला गोमा कितुपतिवा खुरुङ्ला राङ मोवा छोलुपला लाका कियी वे। ती तप्की येशूकी तुका गोमा कितुप तिवाला पेमी खला खाङ्बा जोप मी अम्बरङ्शिङ सिनी सुङ्सुङ। येशूकी नाङ्गुप पम्दोककी टोङ्गुला टिवु येन्देनला ङ्येन्दुप मीतिवा ति खोरो खाङ्बा दोज्येलकी खला जोप रिक्पा वोतुप मी दोके यिन। येशू ख्रीष्टकी नाङ्गुप येन्देनला हाक्कोनी पेमी खला खाङ्बा जेताङ कि? दोज्येलकी खला खोरो खाङ्बा जेवी, गो गच्चा नेसुर श्युकितङ कि? गो ठोल्मु नेसुर श्युकिवी ती ति बेगोकिवी। पम्दोककी टोङ्गुला टिन वोतुप मोलमकी येन्देन तिवा ल्यामो हाक्कोनी ती दोके मिजी क्योङ्गुप ति दाक्पी तेरी सिनाङ खाक्छ्येवु लाका यिन।

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

मीला वुङ्गुप ठिम गोप्श्या सुमतिवा

TRICHOTOMY OF HUMAN

 

 

 

English	Greek	Hebrew	Nepali
Body	Soma	Bew-Sawr	जु
Soul	Psuke	Nephes	मीछे/ मिजी
Spirit	Pneuma	Ruwach	नम्शीङ

 

तालिका न. २- जु, मीछे ताङ नम्शीङ

 

मी ति जु, मीछे/मिजी ताङ नम्शीङ डिक्नी जोन वे; तीला ति दाक्पी टेङ्बु ज्योक गोकिवी सिरुप कोर्ला कोन्छ्योककी थोक्ला शब्ज्यी कितुप पावलकी दुक सिनी टिन् वेः “लोदिमु नङ्गुप कोन्छ्योककी राङ ख्यिराङ तेरीला टेङ्बु जोशी, तमा ख्यिरा सेम ताङ मीछे/मिजी ताङ जु ति दाक्पी चोवो येशू ख्रीष्ट फेपुप तुजेला केन मेतुप च्युङ्शीता” (१ थेसलोनिकी ५:२३)।

 

कोन्छ्योककी मोलम थोपुपलला ति दाक्पु पम्दोककी टोङ्गुला टिन वोतुप मोलमकी येन्देन तिवा सुम्ला लानी ती येन्देनला सिक्यावु दोके मिजी क्योङ गोकिवी। येशूकी नाङ्गुप मोलमकी टोङ्गु ग्ये ८ की नाङ्ला थल्माला ति दुक सिक्या वेः “मोलम थोपुप यिनो सेम्ने ज्युनी कोन्छ्योकला छोलुपतिवा च्यिलासिसिङ कोन्छ्योककी ग्येल्खाप ति तिवी तिराङ यिनो (मत्ती ५:३)। तीकी तेन्दोक दि दाक्पी ल्यामु हाक्को गोकिवी। च्यिलासिसिङ दि येन्देन ति ख्रीष्टियनकी थोक्ला खाङ्बी डम्ज्यी दोके यिन। हाक्कोवा क्यानी सिगोवु यिन्सिङ सेम्ने ज्युनी कोन्छ्योकला छोलुप ति खोकी थोक्ला पेरङ्बु च्युङ्गुप दोके यिन। दि येन्देन ति दाक्पी सेम्की मुला डिकुप येन्देन यिन्दुप तप्की दीला ल्यामु लोप्ज्युङ किगोकी। बाइबलला टिन वोतुप नम्सीङ, सेम, सेम्शु, नोवा ताङ मीछे/मिजी सिरुप छिक तिवा दाक्पी ल्यामो हाक्को गोकिवी। मी ति जु ताङ मीछे/मिजी ताङ नम्शिङ्ला गिवी यिन्सिनाङ तीकी मुला डिकुप यम्बा छिकतिवा ताङ तीकी तेन्दोकतिवा दाक्पी ल्यामो शिप्शुल क्यानी ल्हा गोकिवी। (मर्कूस १२:३०) ला ल्हासिङ “ख्योरो रङ्गी चोवो कोन्छ्योकला सेम्गी दिङ्ने ज्युन, तेरी मिजीने, तेरी नासामने, तेरी ङारने ङ्यिङ्ज्ये कि सिक्या वे। दि पदला सिक्यावु तेन्दोक ति काङ यिन? ठिम ङ्यिङ्बा बाइबलकी (ठिमथेप ६:५) ला वोतुप ताम्ङेतिवा ठिम सम्बी थेपला ज्यकुप तेन्दोक ति काङ यिन? तीला दाक्पु चुकक्यानी ङ्येन गोकिवी?

 

ती तेरी टिवाकी टिलेन ङ्येनी मोलम थोपुपला दाक्पी जु, मीछे/मिजी, ताङ नम्शीङला ल्यामो हाक्को गोकिवी। ललाइ शेवाखावा वोतुप मीतिवी मीछे/मिजी ताङ नम्शीङ ति च्यिक्पाराङ यिन सिनी सिवी, यिने तीकी कोर्ला ति बाइबल नाङ्ला ल्यामो क्यानी पेनी वे। च्यिलासिसिङ कोन्छ्योककी सुङ ति खा ङ्यी वोतुप रल्ठिक दोके यिन, तीकी मीछे/मिजी ताङ नम्शीङला जुकी थिन्जाम- थिन्जाम तिवा ताङ रुकककी काङतिवा तुम्बुर-तुम्बुर माजोवा सेक् फारछुर सुरुप दोके क्यानी सेम्की नासाम ताङ नोवा हाक्को थुपुप गिवी (हिब्रू ४:१२)। दे ति मीछे/मिजी याङ्ना नम्शीङ सिनी माटी वे, यिने मीछे/मिजी ताङ नम्शीङ सिनी टिन वे। तीकी तेन्दोक ति तिवा ङ्यीकार च्यिकराङ मिन, कुतुक-कुतुक यिन। बाइबलकी दाक्पुला नम्शीङ नम्बा ङ्यीकी कोर्ला लोप्किवी। च्यिक ति कोन्छ्योककी थु चाङ्मा, ङ्यिवा ति मी नम्शीङ। कोन्छ्योककी थुला ति थु चाङ्मा सिवी, मी नम्शीङला ति सेम साङ सिनी सिवी। थु चाङ्मा सेम्ला लासिमा मी ति क्येवा सम्बा फोनी कोन्छ्योककी पुज्युङ-पुमतिवा च्युङ्गिवी, तमा तीला नम्साङ मिशिवु मिजी रिङ्बु थोप्किवी। तीला ति सेम्ला लाङ्गुप सिवी (यूहन्ना १:१२)। त दाक्पु येशूकी नाङ्गुप येन्देनतिवा जोल्हमो हाक्कोवुला जु, मीछे ताङ नम्शीङकी कोर्ला यम्बा लोप्च्येन तिवाला साङ ल्यामो क्यानी ताम्ङे कियी डोप।

                 जुला वोतुप च्यिच्येनतिवा

  COMPONENTS OF THE BODY

 

 

मी जु ति येन्लकतिवा बङी डिक्नी जोवु गिवी, तिवा तिः श्या, रुकक, क्वा, छिलुक, छ्यु, ठक ताङ चातिवा यिन। तुकराङ क्यानी जुला थोङ्गुप येन्लाकतिवा ति लक्पा, छिङ्गुर, गो, खा, मीक, नम्ज्योक, नवु, फोवा, छ्यिन्बा, काल्दोक, ल्वोवोक, ठिवा, ग्येमाक तिवा यिन। तोजो तिराङ मिन, जुला येन्लाक ङतिवा (मीक, नाम्ज्योक, नवु, च्येलाक ताङ क्वो) साङ वे, तिवी नम्बा कुतुक-कुतुककी ताम्ङेतिवा दाक्पी सेम्ला हाक्को ज्यिकिवी। दाक्पी जुला ल्यामो क्यानी ल्हासिङ जुकी तेरी येन्लाकतिवा यम्बा येन्लाकतिवा बङी नेसुर थिनी जोवु गिवी। मी जु ति आमी खोक्ला वोतुप पेलाके येन्लाक च्यिक नेसुर च्युङ्गिवी, तमा कोले क्यानी छरिन सिरा डिक्च्ये च्युङिन डिवी। आमी खोक्नेमा क्येसिमा साङ तुकराङ क्यानी छरिन ताङ डिक्च्ये च्युङिन डिवी, तीकी थोक्ला गोवु समातिवा सा राङ गोकिवी।

 

जुला गोवु समातिवा :- दाल, डा, शुब्ज्याङ, ङोछेल, डुमातिवा, शिङ्दोक, ङ्या, श्या, च्ये मेदोक, वोमा, श्यो, मारतिवा यिन। तुका साप समातिवा नेसुर जुला कार्बोहाइट्रेड, च्यिच्येन, जुला ङार, नुम्जे, ताङ नज्येल थेन्दुप च्यालाकतिवा ताङ खनिज ताङ लबण ताङ छा ताङ छ्यु थेन्गिवी। मी जुला नेजु मेतुप जोपला ती तेरी च्यालाकतिवा ह्रेमो क्यानी सा गोकिवी। यिने समा तिराङ बङी सोनी मी जु ति नेजु मेतुप च्युङ् मुथुपी। नेजु मेतुप च्युङ्गुपला ताम्ङे नम्बा ङा ५ तिवा ङ्याम्ले कि गोकिवी।

• समा ल्यामु सा गोकिवी २. ल्यामो लेनी (पचाउने) गोकिवी ३. टेके तुजेला तेन तोङ गोकिवी ४. ङासो गोकिवी ५.  व्यायाम कि गोकिवी।

 

ती ताम्ङे नम्बा ङा ५ तिवा दाक्पी जुकी थोक्ला छासे खाक्छ्येवु वे। जु नेक्योक वोसिङ दाक्पी नम्शीङला साङ केन फोकिवी। तुकक्यानी मीछे/मिजी ताङ नम्शीङला केन मेतुप जोपला जुला नेजु मेतुप ज्योक गोकिवी। १ थेसलोनिकी ५:२३ ला ल्हासिङ जुकी येन्लाक सुमतिवा ति चोवो फेपुप तुजे सेक् नेजु मेतुप ज्योक गोकिवी सिनी पावलकी सिक्यान वे। च्यिलासिसिङ जु ति मीछे /मिजीकी थोक्ला खाङ्बा दोके यिन, तमा मीछे/मिजी ति नम्शीङकी थोक्ला खाङ्बा दोके यिन। जुला कले ख्येल्सिङ मीछे/मिजीला साङ कले ख्येल्गवी, नम्शीङला साङ कले ख्येल्गिवी। तुकक्यानी दाक्पी जु ति रङ्गी राङ नेजु मेतुप जोनी ज्योक गोकिवी।

 

जुला नेजु मेतुप च्युङ्नी छरिन डोपला दाक्पी जुला फेन्दुप समा ल्यामुतिवा सा गोकिवी। येलुङ नरी समा तिराङ सोनी यम्बा च्यिचेन वुङ्गुप समातिवा मासोसिङ दाक्पु नेवी, तमा ल्यामो क्यानी फर मुथुपी। च्यिलासिसिङ समा नेसुर तिराङ जुला गोवु तेरी च्यिच्येनतिवा ङ्ये मुथुपी। अम्ज्यीतिवी साङ कशेन क्यानी ङर्मु, नुम्जे, लम्बुप, ताङ छिकुप समातिवा साप मेवी सिनी दाक्पुला टोङ्गु तेर्किवी। तुकराङ क्यानी जुला केन फोकुप मेन ग्यपुप थुङ्ज्येतिवा (कोकाकोला, फ्याण्टा, स्प्राइट, रेडबुल) साङ थुङ्गुप ल्यामु मिन। बोरु तिवा थुङ्गुप सिनाङ छ्यु थुसिङ जुला छासे फेन्छ्येर्मु च्युङ्गिवी। तासाम पेला साप माङ्येनी मिन, सा माश्येनी मीतिवा बङीला नेजुतिवा थेन्नी वे। समा छे क्यानी मासावु मीतिवा बङीला ग्यास्ट्रिक, खोक्पा सुक कितुप, ब्लड प्रेसर ताङ मधुमेह सिरुप नेजुतिवा थेन्नी कलेला ख्येल वे।

 

ठोमला ङ्येतुप टडिक क्या ज्यकुप समातिवा ताङ थुङ्ज्येतिवा श्यिम्बु वोसिनाङ तुका सच्येतिवी जुला केन ख्येल ज्यिकिवी। छोङ्मेन तिवी टेङ्गा बङी जोपला तुका जुला केन फोकुप थुङ्ज्ये ताङ सच्ये तिवाला मेन् ह्रेनी ज्योकिवी। दाक्पी तुका च्यालाकतिवा ङ्यिमी टेङ्मा सोसिङ दाक्पी जुला नेजुकी खला ग्येलुप ङारतिवा ङ्युङ्मु डिवी। च्यिलासिसिङ तुका मेन ह्रेवु च्यालाकतिवी दाक्पी जुला वोतुप खाक्छ्येवु येन्लाकतिवा सि ज्यिकिवी। तीज्युक्ला दाक्पी ङुतुङ साङ ङ्येर्मा च्योमिन डिवी, जुला नम्बा कुतुककी नेजुतिवा थेन्गिवी। च्यिलासिसिङ दाक्पी जुला नेजुकी खला ग्येलुप ङार ङ्युङ्मु डोयी गल्सिमा क्यान्सर च्यिन्दप नेजुतिवा फेल्गिवी, तमा दाक्पी मिजीला नेकी क्वोसिमा पप ताङ दुक्पा ताङ यिछ्येता लङ्गुप डिवी, तमा छ्यावा फोक्नी मिजी फेकाला राङ सिगोकिवी।

 

जुला नेजु थेन मिज्यिवुला समा ल्यामुतिवा सोनी तिराङ मेवी, तीला ल्यामो क्यानी मिता तोङ्गोकिवी। समा मिता डोपला ल्यामो क्यानी लेनी सा गोकिवी। खला वोतुप खज्युपकी समा मिता डोपला दाल्जा किवी। खज्युपला ति नेजु फेलुप बुतिवा (किटाणु) सि ज्यितुप ङार गिवी। खला खज्युप माथेन्सिङ समा ल्यामु क्यानी मिता मोडोवी, तमा समाला वोतुप च्यिच्येन तिवा दाक्पी जुला फेल मुथुपी। तुकक्यानी दाक्पी खला थेन्दुप खज्युप ति कोन्छ्योककी दाक्पुला नेजु मेतुप ज्योकुपला नाङ्गुप कटिन यिन। दाक्पी साप समा ल्यामो क्यानी मिता गल्सिमा तीला वोतुप च्यिच्येनतिवा ति ठक नेसुर क्यानी जुकी तेरी येन्लाक तिवाला टम्गिवी, यिने समा ल्यामो क्यानी मिता मागाल्सिङ ती च्यिच्येनतिवा तुकराङ ना डिवी।

 

जुला नेजु मेतुप च्युङ्गुपला गोवु ताम्ङे सुम्बा ति क्याक्पा च्यिङ् ल्यामु क्यानी तेन तोङ्गुप (निष्कासन प्रणाली) यिन। ती तप्की जुला वोतुप मेचेङ्गातिवा तेन तोङ्गुपला ङ्यिमी टेङ्मो छ्याखङ्ला डो गोकिवी। तमा छ्यु बङी थुनी च्यिङ ल्यामु क्यानी तोङ्गोकिवी। क्याक्पा च्यिङ ताङ ङुल्ज्युर साङ कोन्छ्योककी दाक्पी जुकी थोक्ला नाङ्गुप यिन। नमला फुरुप च्या, सला युकुप सेम्ज्येन ताङ छ्युला च्याल ग्यकुप ङ्या साङ खोकी राङ दाक्पी जुकी थोक्ला नाङ्गुप यिन। खोक्ला वोतुप मेचेङ्गा ल्यामो क्यानी तेन माताङ्सिन तीकी दाक्पी खोक्पा मेलोवा जेवी। ङ्यिमी टेङ्मा क्याक्पा च्यिङ ल्यामु माताङ्सिङ दाक्पी खोक्ला तुकतिवा जोम्गिवी, तीकी जोसालेन्सिङ जुला नम्बा बङीकी कलेतिवा ख्येल्गिवी।

 

दाक्पी जुला ङाप्सु साङ गोकिवी, कसरत साङ किगोकिवी। लाका कश्येन क्यासिमा कुसुमी वोतुप दासाला गल्नी ङासो गोकिवी। च्यिलासिसिङ कोन्छ्योककी जम्बुलिङ ज्येङगुप पेने ज्युन दाक्पुला ङ्यिमी गुङ्ला लाका कितुपला ताङ नुपला ङ्यि लोकुपला छासेकी ठिम ल्यामु जो बिन वे। दाक्पु जुला नेजु मेतुप च्युङ्नी डेकला देनी खोकी ठिमतिवाला ङ्येन गोकिवी। तासाम पेला चर्चकी गेकेनतिवा बङी नेक्योक गल्नि वे, च्यिलासिसिङ तिवा रङगी जुला अला ङ्याम माक्यानी कोन्छ्योककी थोक्ला श्यब्ज्यीकी लाका कितुपला खोम मेतुप तप्की साप थुङगुप, टुप्शल ग्यकुप ताङ ङासोप ताङ नासाम तोङगुप साङ मेङ्येवी। चर्चकी गेकेनतिवा कोन्छ्योककी थोक्ला श्यब्ज्यीकी लाका कितुपला तिराङ नासाम ताङ्गुप तप्की रङ्गी जुला कसरत कितुप ताङ, चिर्मु चेपला नासाम मोतोङगी, यम्बी थोक्ला तिराङ नासाम तोङगिवी, रङ्गी जुकी थोक्ला ति नासाम मोतोङगी। दाक्पी जुला नेजु मेसिङ कोन्छ्योककी थोक्ला लाका ल्यामु कि थुप्किवी। मीतिवा बङी चर्चकी गेकेनला ल्हेवी, तमा गेकेनकी तिङ्ला राङ तिङ ङ्योकुप नोकिवी। तुकक्यानी चर्चकी गेकेनकी मिजी क्योङ्दाङ ताङ जु ल्यामु वोसिङ चर्चकी मीतिवाला साङ ल्यामु च्युङ्गिवी।

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                         मीछे/मिजी

                    SOUL

 

 

मी जुला वोतुप तेरी सिनाङ खाक्छ्येवु ति मीछे/मिजी (प्राण) यिन। तीकी मिजी क्योङ्गुपला छासे दाल्जा किवी। ती मीछे/मिजीला ति सेम याङ्ना नासाम काङ सिक्यासिनाङ ती ति मी नासाम ताङ मुला डिकुप ताम्ङे यिन। ती ति मी नासाम तोङ्दाङ ताङ च्योलामकी मुला डिकिवी। मीछे/मिजीला ति रिक्पा (Knowledge), नासाम (Emotion), ङाडेङ (Volition Will Power) नम्बा सुम  गिवी।

 

रिक्पा, नोवा ताङ, ङाडेङ ति कुतुक-कुतुक गिवी। मिरा च्यिक्ला ताम्ङे च्यिककी कोर्ला रिक्पा बङी वोसिनाङ यम्बा ताम्ङेकी कोर्ला अला रिक्पा मेवी। तुकक्यानी मी नम्बा कुतुक-कुतुकी मुला नासाम साङ कुतुक-कुतुक गिवी। तिवा ती गा-गा टो-टो (मनोरजन) किवी। मी कुतुक-कुतुकला ङाडेङ साङ कुतुक-कुतुक गिवी, ती दोके तेपा ताङ रेवा साङ कुतुक-कुतुक गिवी। ती लाका सुमतिवाला ल्यामु जोनी ज्योकुप ति दाक्पी लाका यिन। मीछे/मिजीला नेजु मेतुप जोन् ज्योकुपला ताम्ङे ल्यामुतिवा  सुम्ला लङ् गोकिवी।

 

मीछे/मिजीकी थोक्ला साप समातिवा : जुला नम्बा बङीकी समातिवा गोवु दोके मीछे/मिजीला साङ नम्बा कुतुककी समातिवा मेसिङ मेवी। त दाक्पु मीछे/मिजीकी नाङ्ला वोतुप रिक्पा ताङ ङाडेङ्ला चुका-चुका समातिवा गोकिवी सिरुप कोर्ला ताम्ङे कितुप।

 

रिक्पी थोक्ला गोवु समातिवा : ग्याताम, अङ्ची, लोग्यु, डोसुमकी कोर्ला शेवाखावा, मी कोर्ला शेवाखवा, ग्येल्ओङकी कोर्ला, मीमङ शब्ज्यीकी कोर्ला, लुङ्थाङकी कोर्ला शेवाखावा, छोङ, चठिम, डिक्च्येकी कोर्ला, जम्बुलिङकी कोर्ला शेवाखवा, मेनकी कोर्ला शेवाखावा (रसायन), सेम्ज्येनकी कोर्ला शेवाखावा, डुप्सेनकी कोर्ला शेवाखावा, नम्खाकी कोर्ला शेवाखवा, ल्वाककी कोर्ला शेवाखावा, लोक्लेनकी (इलेक्ट्रोनिक) कोर्ला शेवाखावा, खाङ्बा जोप कोर्ला शेवाखावा, मोटर, लुङ्ठित, टु ग्येर्पु जोप लक्लेन, नम्डु जोप लाका, शुक्पे जोप, सप्ले कितुप, कम्प्युटरकी कोर्ला शेवाखावा, मेन जोप, नेयोक्म ताङ आम्जीतिवा यिन।

 

नोवाकी कोर्ला गोवु समातिवा : खामु, लुरेङ, चिर्मु, ल्हेर्मु, लोक्तेन, लुदाङ, च्योम्बुप, छ्योम्बुप, पे शेतुप, उपन्यास यिन।

 

ङाडेङकी कोर्ला गोवु समातिवा : फयन, फयनकी ठिम, ठिमकी येन्देन ताङ लुङ्बी चठिम, रिक्श्युङ ताङ ठिमकी लुक्सुतिवा।

 

जुला नेजु मेतुप ज्योकुपला ताम्ङे ङा ५ तिवा गोवु दोके, मीछे/मिजीला (सेम) टेङ्बु ज्यक्नी च्योलाम ल्यामु जोपला साङ ती ताम्ङे ङा ५ तिवा मेसिङ मेवी। येला सिक्यावु ताम्ङे नम्बा ङा ५ तिवा जुला गोवु दोके मीछे/मिजीकी थोक्ला साङ गोकिवी। त दाक्पु तीकी कोर्ला साङ ल्यामो क्यानी ल्हाप।

 

थल्मा :  दाक्पी मीछे/मिजीकी थोक्ला गोवु समातिवा सा गोकिवी, मीछे/मिजीला केन फोकुप समातिवा नेसुर थाकरिङ्बु दे गोकिवी। तेन्दा मेतुप ताम्ङेतिवा टिवु छक्परतिवा ताङ ङोजु मेतुप लोक्ङ्येनतिवा नेसुर साङ दाक्पु थाकरिङ्बु देगोकवी। च्यिलासिसिङ तुका ताम्ङे मेलोवातिवी दाक्पी च्योलाम ताङ मिजी ति मेलोवा जोयी डिवी, तमा दाक्पु ल्यामु च्युङ् मुथुपी।

 

ङ्यिवा : मीछे/मिजीकी थोक्ला मीता डोप समा ल्यामुतिवा सा गोकिवी। याङ्ना सिक्यावु ताम्ङेला ल्यामो क्यानी हाक्को गोकिवी। तीकी कोर्ला दाक्पी ल्यामो हाक्कोसिमा तिराङ चुका ति दुक्टा ताङ ल्यामु यिनोक सिरुप ति बे थुप्किवी। च्यिलासिसिङ तीकी कोर्ला ल्यामो हाक्माकोसिङ मीतिवा ख्यलाख्यिला डिवी, तमा लाका मेश्योलोक थकाला शुकिवी।

सुम्बा : मीछे/मिजीला ना तोङ्गुप ललाइ ताम्ङे मेलोवा तिवा वोसिङ दिक्पाने सुर ग्युर्नी ङ्यिमी टेङ्मा मोपोर क्यानी तीला सेम्ने ज्युनी तेन तोङ् गोकिवी।

 

ज्यीवा : मीछे/मिजीला दाक्पी कशेन ङाप्सु तोङ् गोकिवी। ताम्ङे बङी लाप्नी, ङ्येन्नी ताङ थोङ्नी तीला नासाम तङ्सिमा दाक्पी मीछे/मिजी ति येन छ्येकिवी। तीपेला ति दाक्पी मीछे/मिजीला ङाप्सु ताङ्सिन चेयी ज्युक्ला येलुङ ल्यामु डिवी, तमा मीछे/मिजीकी ताम्ङे सम्बातिवा दाक्पी सेम्ला लाङ् थुप्किवी।

 

ङावा : दाक्पी मीछे/मिजीला नरी ग्योङ्श्येङ कितुप दोके किगोकिवी। जुला नेजु मेतुप ताङ ङम्ज्येन जोपला नम्बा बङीकी चिर्मु जेप ताङ जुकी ज्योङ्देर तिवा कितुप दोके दाक्पी मीछे/मिजीला साङ केन मेतुप ज्योकुपला ज्योङ्देर तिवा कि गोकिवी।

 

च्योलाम ल्यामु जोनी रङ्गी सेम टेङ्बु ज्योकुप यिन्सिङ ती ताम्ङे नम्बा ङा ५ तिवाला वोतुप ति दाक्पी नरी किगोकी। यम्बा खाक्छ्येवु ताम्ङे ति काङ यिन सिसिङ दाक्पी लापुप ताङ ङ्यम्ङ्युङ क्यावु ताम्ङेतिवा यम्बाला साङ लोप गोकिवी, तमा तिवाला च्योलाम ल्यामु क्यानी पेछ्यावु लाका छ्या देन गोकिवी। कतुकारला ख्येलुप तिवाला दाल्जा किटे किगोकी। कले ख्येलुप मिछाङ तिवा ताङ तम्जी मेलोवा गलुप मीतिवाला ल्यामो टोङ्गु तेर् गोकिवी। सेम सरङ सिरिङ गलुप ताङ सेम थीला मेतुप ताङ खुरुङला सुसाङ मे सिनी नासाम तोङ्गुप तिवाला टोङ्गु तेर् गोकिवी। मिजी नेसुर यिछ्येतुप मीतिवाला कोन्छ्योककी सुङ ख्याप्टाक कि गोकिवी। दाक्पी सेम्ने ज्युन ङ्यिमी टेङ्मा तुका लाकातिवा कि गोकिवी, तुक क्यासिङ दाक्पी मिजीला कोन्छ्योककी थु चाङ्मी लाकातिवा च्युङ्गिवी।

चर्चकी गेकेनतिवी नाज्युङ तिवाला बाइबल लोप्टा ग्येर्पुला लोप् डोपला टोङ्गु तेर्किवी, ती ति ताम्ङे ल्यामु यिन। तोजो तिराङ मिन, तिवाला च्योलाम ल्यामु जोप ताङ तिवी मीछे/मिजीला गोवु येन्देनतिवा लोपुपला साङ ङ्याम कि गोकिवी। तिवी चुका च्यालाकतिवा ल्हायी वे, चुका ताम्ङेतिवा ङ्येनिन वे, चुका ताम्ङेतिवा लोपिन वे सिरुप कोर्ला चर्चकी गेकेन ताङ पपाआमातिवा च्याङ्से दे गोकिवी। तासाम पेला मङ्श्योक नाज्युङतिवी लाक्ला स्मार्ट फोन गिवी। तमा इन्टरनेट जोल्हमु गल्सिमा लोप्टुक्पातिवा बङीकी लोप्ज्युङ साङ ल्यामु मिकिवु ति तेरीला छ्या वे। तुकक्यानी रङ्गी पुज्युङ-पुमतिवा इन्टरनेटला काङ ल्हायी वे सिरुप ति पपाआमी ङ्याम किगोकी। च्यिलासिसिङ इन्टरनेटला ल्हावु ताङ लापुप ताम्ङेतिवा श्यर्केक मी सेम्ला देकिवी। त्ये ति मीछे/मिजीकी थोक्ला गोवु ताम्ङे ल्यामुतिवा साङ गिवी, मेलोवातिवा साङ गिवी। तुकक्यानी तीकी कोर्ला दाक्पु च्याङ्से देनी इन्टरनेट चुकक्यानी चोपेला थोक गोकिवी सिरुप ति तेन्तेन कि गोकिवी।

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                  मीछे/मिजीकी छो ज्यितिवा

FOUR PARTS OF SOUL

 

 

मीछे/मिजीला वोतुप ताम्ङे नम्बा ज्यीतिवा ति  ङार (Strength), नासाम (Mind), मीछे/मिजी (Soul), सेम (Heart) यिन। तिवी कोर्ला ति बाइबलकी खण्ड तिवाला दुक सिनी टिन वेः ख्यिरा रङ्गी चोवो कोन्छ्योकला सेम्ने ज्युनी मीछे/मिजी ताङ ङारकी सोवा पुल (व्यावस्था ६:५)। ख्योरो रङ्गी चोवो कोन्छ्योकला सेम्ने ज्युनी मीछे/मिजी ताङ ङारकी सोवा पुल (मत्ती २२:३७)। ख्योरो रङ्गी चोवो कोन्छ्योकला सेम्ने ज्युनी तेरी मीछे/मिजी ताङ ङारकी सोवा पुल (मर्कूस १२:३०)।

 

 

English	Greek	Hebrew	Sherpa
Strength	Lskus	Mehod	ङार
Mind	Dianoia	Peh	नासाम
Soul	Psuke	Nephes	मीछे/मिजी
Heart	Kardia	Lebab	सेम

 

तालिका न. - ३ की छ्येछ्युङ ज्यीतिवा

 

मी मीछे/मिजीला ति छ्येछ्युङ ज्यीकी जेतिवा वे, ती जे ज्यीतिवाल श्युकुप गोतिवा साङ गिवी। तीकी कोर्ला हाक्कोवुला दाक्पी जुकी येन्लाकतिवा नेसुर ल्हासुङ सिसिङ ती ति दाक्पी मीछे/मिजीला गिवी। ती ति तेरी सिनाङ गोमाला येला वोतुप ङार सिरुप छ्येछ्युङ (तह) ला वोतुप जेकी नाङ्ला श्युकिवी। ती जेकी नाङ्ला ङ्यिमा चेयी याङ्ना दिन्जा चेयी देकिवी, तमा कोले क्यानी मला छ्येछ्युङ्ला वोतुप जेला डोप छोल्गिवी। त्येमी चेयी ज्युक्ला सेम पेकिवी, तमा येला वोतुप ताम्ङे ति सेम्ला श्युनी देकिवी। तुकराङ क्यानी चेयी ज्युक्ला ती ताम्ङे ति मीछे/मिजी वोतुप जेला लेप्किवी, त्ये लेप्सिमा ती ति नरीकी थोक्ला लुकिवी। ती दाक्पी सेम्की दिङ्ला लेपुप ताम्ङेतिवा गा दुक्टा साङ च्युङ् थुप्किवी।

दोजो ताम्ङे दुक्टा ति त्ये लेप्सिङ तीकी मी सेम्ला ताम्ङे दुक्टातिवा श्यार च्यिनी सेम क्योङ्बु जेवी। तीकी कोर्ला कोन्छ्योककी सुङ्थेप बाइबलकी दुक सिक्या वेः “नासाम तोङा, सु साङ कोन्छ्योककी कटिन थोपुप नेसुर थाकरिङ्बु मुलुशीता। तमा सेम्ला खोनाक्पा श्यर्नी तीकी मीला ख्ये मेबेशीता, मी बङीला मेटेङ्बु मोजोशिता” (हिब्रू १२:१५)।

 

रिमुङ अङ्टङ तङ्बु -१ सेमकी छ्येछ्युङ ज्यीतिवा

 

बाइबलकी नाङ्ला खोनाक्पा सिक्यावु ति मी सुम्ला नरी देतुप ताम्ङे दुक्टातिवा यिन। ती ति खुरुङ राङ पाङ्ला मेथेन्दी, दाक्पी ङारकी साङ थेन मुथुपी। मी सुम्ला खोनाक्पा शर्सिमा तीकी मीला काङ साङ कि मुथुपु ताङ सेम्जे लङ्गुप जेवी। तिकी कोर्ला ल्यामो हाक्कोवुला दाक्पी सेमगी कोर्ला ल्यामो लोप्ज्युङ किगोकी। तीकी थोक्ला दाक्पी गोमाला सेम्की मिङतिवी कोर्ला साङ लोप्ज्युङ किगोकी, तीज्युक्ला सेम नम्बा कुतुक-कुतुक वोतुप मीतिवी नेताङतिवा चुकै गिवी सिरुप कोर्ला साङ दाक्पु हाक्को गोकिवी।

 

 

 

 

 

 

               सेम्की मिङ नम्बा कुतुकतिवा

            VARIOUS NAMES OF HEART

 

 

 

सेम ति मीछे/मिजीकी तेरी सिनाङ दिङ्ला गिवी, तीला ति मी नम्शीङ सिनी सिवी। सेम्ला वोतुप ताम्ङेतिवी मी किताङ नालु छ्या देन्गिवी। तीकी राङ मी मिजी क्योङ्दाङ चुकै वे सिरुप साङ छ्या देन्गिवी। मी बङीकी सेम ति खोनक्पा गिवी, तीकी जोसालेन्सिङ मी मिजी ति मेटेङ्बु डिवी। मी सेम्ला ति बाइबलकी नाङ्ला मिङ कुतुक-कुतुक ज्यक्नि वे; तिवी नाङ्ला ललाइ ति दे टिन् वे।

 

मी सेम्की दिङ (Inner Man) : “खोकी मोवाला वोतुप ङार ताङ खोकी थु चाङ्मी ओङ नेसुर मी सेम्की दिङ्ला ङारछ्येवु जोशी” सिनी ङ मोपोर कितिन (यूहन्ना ३:१६)।

सेम्की  दिङ (Innermost Being) : फयनकी थेपला सिक्यावु दोके सी ङला तेपा किवे, तीकी सेम्की दिङ नेसुर छ्यु चेङगा दोलुप दोके टेङ्बु जोश्यिता” (यूहन्ना ७:३८)।

“च्यिलासिसिङ ङ्ये सेम्की दिङ्ला कोन्छ्योककी ठिम वोतुप तप्की ङला लोदिमु वे” (७:२२)।

सेम् (Heart) : “सेम टेङ्बु वोतुपतिवा तेरीकी चिप्ला चोवो कोन्छ्योक ज्युकिवी, यिछ्येतुप तिवाला खोकी ह्रोकिवी” (लुथेप ३४:१८)।

 

किताङ (Instinct)/Nature) : “च्यिलासिसिङ ठिमला मेतेन्दुप मिरिक यम्बी मीतिवी किताङ नालु ति ठिमला तेन्दुप तिवी दोके वोसिङ तिवी ठिमला मातेन्सिनाङ  ठिमकी ओङ्ला राङ गिवी  (रोमी २:१४)।

 

नासाम (Conscience) : “छ्योक्पा ग्येर्पी थकाला ल्हानी पावलकी दुक सिक्यासुङ, ओ नुपातिवा, हारिङ ङ्यिमा सेक् कोन्छ्योककी थोङ्साङला ङ्ये सेम टेङ्बु क्यानी मिजी क्याङ वे” (प्रेरित १३:१)। ठिमला वोतुप ताम्ङेतिवा रङ्गी सेम्ला वोतुप ति ख्यिरा छ्या देन्गिवी, तमा ख्यिरा सेम नेमा राङ तीकी कोर्ला पङ्बु तेर्किवी। तिवी सेम्गी राङ पर्च्यिक पङ्बु तेर्किवी, पर्च्यिक केन तेर्किवी, पर्च्यिक तीला सेम्ला लाङ्गिवी” (रोमी २:१५)।

 

मी नम्शीङ (Human Spirit) : “मोलम थोपुप यिनो, ख्यिराङ कोन्छ्योकला छोलुपतिवा, च्यिलासिसिङ कोन्छ्योककी ग्येल्खाप ख्यिरा तिराङ यिनो” (मत्ती ५:३)। “मी सेम्की दिङ्ला वोतुप नम्शीङकी मिसिङ सी खोरो नासाम हाक्को थुप्किवी रो? तुकराङ क्यानी कोन्छ्योककी नोवा ति खोकी थु चाङ्मी मिसिङ सी साङ हाक्को मुथुपी” (१ कोरिन्थी २:११)।

 

बाइबलकी नाङ्ला थु सिक्यावु ति कोन्छ्योककी थु चाङ्मा यिनङ कि? मी नम्शीङ यिन सिरुप ति तेन्तेन क्यानी दाक्पी बे गोकिवी। थु सिक्यावु ति कोन्छ्योककी थु चाङ्मा यिन सिनी मी बङीकी सिवी। यिने बाइबलला सिक्यावु तेन्दोक ति दाक्पी ल्यामो क्यानी हाक्को गोकिवी। बाइबलकी नाङ्ला मी सेम्ला ति दुका छिकतिवा ज्यक्नी वेः

 

फारोकी सेम (Spirit of Pharaoh) : “टोप्ला फारोकी सेम्ला छासे पप लानोक, तमा तीकी मिश्रला वोतुप तेरी जिम्डुल छ्या देन्दुपतिवा ताङ त्येकी रिक्पा वोतुप ख्योक्पेजा तिवाला कतङ्नी खोरो थोङ्गुप मीलाम ति तिवाला श्येसुङ, यिने ती मिलामकी तेन्दोक हाक्कोवु ति सु साङ माथेन” (उत्पत्ति ४१:८)।

 

याकूबकी सेम (Spirit of Jacob) : “यिने योसेफकी लाप्नी ताङ्गुप तेरी ताम्ङे ति थोसिमा ताङ खोरुङ्ला टिनी डोपला योसेफकी ताङ्गुप तखुर तिवा थोङ्सिमा तिवी पपा याकूब ति टेन्बा ङ्येसुङ”  (उत्पत्ति ४५:२७)।

 

कालेबकी सेम (Spirit of Caleb) : “यिने ङ्ये योक्पु कालेबकी सेम ति कुतुक वे, तीकी ङ्ये सिक्यावु ति तेरी क्या वे। तुकक्यानी ङ तीला ती श्युन् वावु लुङ्बाला  टिनी डोयी, तमा तीकी गिपातिवी ती लुङ्बाला ओङ्ग्युर कितो” (गन्ती १४:२४)।

हन्नाहकी सेम  (Spirit of Hanah) : “ तमा हन्नाहकी तुकै याङ मिन चोवो! ङ छासे पप लावु पुम्पेजा यिन। ङ्ये याङ चुका जेप च्यालाक साङ माथु वे, ङ याङ चोवो कोन्छ्योककी चिप्ला सेम्की ताम्ङे श्येतिन वे सिनी टिलेन ग्यप्सुङ” (१ शमूएल १:१५)।

 

एलियाकी सेम (Spirit of Elijah) : “ती थोङ्छ्योल ल्हानी  देतुप यरिहो नेसुर वावु लुङ्तेम्बातिवी “एलियाकी  सेम ति एलीशाकी खला ख्येल्नोक।” तमा तिवा तीला ठेतुपला वानी तीला श्यावा क्यासुङ  सिनी सिक्यासुङ” (२ राजा २:१५)।

 

अय्यूबकी सेम (Spirit of Job) : “ती तप्की ङ खरक्पा मेदे, च्यिलासिसिङ ङ ङ्ये सेम्की पप ति श्येतिन, तमा सेम ख्यलाख्यिला गलुप पेला खोला गोङ्बा श्योयी” (अय्यूब ७:११)।

 

पावलकी सेम (Spirit of Paul) : “यिने त्ये नुप तीतसला माठेसिमा ङ्ये सेम ति थीला माच्युङ। तुकक्यानी तिवी मुनेसुर क्येनी ङ माकेडोनिया नेवा गलिन” (२ कोरिन्थी २:१३)।

 

 

त दाक्पु कोन्छ्योककी थु चाङ्मी कोर्ला हाक्कोवुला टिवु ललाइ छिक तिवाला साङ ल्हाप।

येशूकी थु (Spirit of Jesus) : “माइसियाकी सन्छमला वासिमा तिवा बेथिनिया नेवा डोप नोक्यानोक। यिने येशूकी थुकी तिवाला तेवा डो माच्यि, तमा तिवा माइसिया नेवा क्यानी त्रोआसला गाल्सुङ” (प्रेरित १६:७-८)।

 

थु चाङ्मा (The Holy Spirit) : “काङ ख्यिरा मिजीला कोन्छ्योककी थु चाङ्मा ज्युकिवी सिरुप ति छ्ये मे? (१ कोरिन्थी ३:१६)। कोन्छ्योककी थु चाङ्मी एशियाला लेन ल्यामु ख्याप्टाक कि माच्यिवु तप्की तिवा फ्रिगिया ताङ गलातियाकी सज्या नेवा गाल्नोक” (प्रेरित १६:६)। “यिने थु चाङ्मा फेप्सिमा ख्यिराङ्ला ङार ङ्येनी ख्यिराङ यरूशलेम, तेरी यहूदिया ताङ सामरिया ताङ जम्बुलिङकी दासा तेरीला गल्नी ङ्ये थोक्पा पङ्बु तेरुप डिवितो” (प्रेरित १:८)।

 

कोन्छ्योककी थु चाङ्मा (Spirit of God) :  “वुतुङ्के दोजो कोन्छ्योककी थु चाङ्मा ख्यिरा मिजीला ज्युकिवी सिसिङ ख्यिराङ दिक्पी च्योलामला मिन, थु चाङ्मी ओङ्ला मिजी क्योङगितो” (रोमी ८:९)।

पपा कोन्छ्योककी थु चाङ्मा (Spirit of Father) :  “च्यिलासिसिङ लपुप ति ख्यिराङ मिन, यिने कोन्छ्योककी थु चाङ्मी राङ  ख्यिरा मिजी नेसुर सुङगितो" (मत्ती १०:२०)।

ख्रीष्टकी थु चाङ्मा (Spirit of Christ) : “... यिने सी मिजीला ख्रीष्टकी थु चाङ्मा मेवे, ती ति खोकी ति मिन” (रोमी ८:९)।

 

 

 

 

 

 

 

         ख्रीष्टियन मिन्दुपतिवी सेम्की नेताङ

HEART CONDITION OF NON–CHRISTIONS

 

 

ख्रीष्टियन मिन्दुपतिवी सेम ति दुक्टा नम्बा कुतुक-कुतुक गिवी। तीकी कोर्ला बाइबलकी दाक्पुला दुक सिक्या वेः ती तप्की कोन्छ्योककी तिवाला ङोजु मेतुप श्यम्डेन किशी सिनी पी ताङ्सुङ। तमा पुम पुम्पेजातिवी कि मोगोवु च्येर्पा मेलोवा कितुप गाल्सुङ। तुकराङ क्यानी ख्योक्पेजातिवी साङ पुम्पेजातिवी मुला ङ्यिलोकुप क्युर्नी ख्योक्पेजी राङ ख्योक्पेजी मुला ङ्यिलोक्नी ङोजु मेतुप च्येर्पतिवा क्यानी खोरो मिजीला पर्च्या ख्येलुप लाका क्यासुङ। तुकक्यानी कोन्छ्योकला मोवा कितुप नो माक्यावु तप्की खोकी तिवाला सेम् दुक्टा ताङ च्योलाम मेलोवा कितुपला पीताङ् ताङ्गुप यिन। ती तप्की तिवा तेरी परकी उल्दुङ्बा कितुप, दुक्टा कितुप, देर्पा कितुप, सेम् ठाङा कितुप गाल्नी वे। तोजो तिराङ मिन, तिवा मी सेतुप, थमु ग्यकुप, क्येन्दुप, ठतोक कितुप, ताम्ङे क्योलुप ताङ मारे तोङ्गुप ताङ कोन्छ्योकला तेपा मिकिवु गिन्ना कितुप, खोरो थोक्ला तिराङ नासाम तोङ्गुप, मीला मेलोवा कितुप, ताम्ङे दुक्टा कितुप, पपाआमी खला मेङ्येन्दुप, अम्बारङ्शिङ कितुप, खोङ्तेर्मु मेतुप, च्यङ्च्यु मिकिवु ताङ च्युर्वु वोतुप गिवी (रोमी १:२६-३१)।

 

ख्रीष्टियन मिन्दुपतिवी सेम हाक्कोवुला कमल ताङ हरि सिरुप मी मिरा ङ्यीकी मिजी नेसुर पेछ्या च्यिक छ्यातेन्नी वे। दासायीला कमल ताङ हरि सिरुप मिरा ङ्यी नोक, तिवा ति ख्रीष्टियन मिनोक। कमल ति पेराङ्बु ताङ यिकी मालापु मी यिनोक, तमा तीकी पपाआमा ति युलला सशिङ क्यानी मिजी क्योङ्गिनोक। पपाआमा ति पेराङ्बु वोतुप तप्की कमलकी येन्देन ल्यामु लोप माथुपनोक। तीला युलकी लोप्टाला राङ लोपुप क्वाकप याङ ङ्येनोक, यिन्सिनाङ नरी सशिङकी लाका किगोवु तप्की नरी लोप्टाला लोप डो माथुप।

कमलकी पपा ति श्यो ग्यकुप ताङ ज्वो चेप ताङ छ्याङ आराक तिराङ थुनी देकिनोक, तमा नुपटेङ्मा छ्याङ्गी जीन वानी खाङ्बी पेर्मीला वोरु देन्दुप ताङ दुङगुप ताङ किनोक। तोजो तिराङ मिन, पर्च्यिक पेला कमलला साङ दुङगिनोक। तुकक्यानी कमलकी सेम्ला ति नरी पपी दुवु ताङ आमा ङुयी कितुप तिराङ नासाम श्यर्किनोक। पपी जोसालेन्सिङ कमल ति मिछाङ्ला तिराङ मिन, युल्वतिवी मुला साङ मिथिन्नोक। तुकक्यानी युल्वातिवी मुलासाङ तिवा नरी थमु श्योर्किनोक। तुकक्यानी ती युलकी मीतिवी कमलकी मिछाङला ङ्यिङ्मर किनोक। तिवी मिछाङ्ला ङ्याम कितुप ताङ सेम्ला डोप मी ति सु साङ मिदुक।

यिने कमलकी दाल्जातिवी पपाअमातिवा ति छ्युक्पु ताङ यिकी लापुप यिन्दुप तप्की पुज्युङ पुमतिवा ग्येसाला लोप तोङगिनोक। खोरो मुलाराङ चिर्मु चेप दाल्जातिवी यिकी कशेन लापुप थोङ्सिमा कमलकी सेमला ठतोक लङ्गुप छाल्सुङ। तमा तीकी सेम्ला साङ ग्येसाला गल्नी लोपुप सिनी छासे नोक्यासुङ, यिने तीकी मिछाङकी नेताङ ल्यामु मेतुप तप्की तीला लोप डोप माङ्येसुङ। खाङ्बी नेताङ ल्यामु मेतुप तप्की कमला छासे पप लानोक, तुकक्यानी तीकी च्योलाम ति कोले क्यानी ङ्योक्टा लोङ्गुप गाल्सुङ।

 

कमल लो च्युप्दीन १७ ति वोतुप पेला पपा ति शिनोक, त्येमी चेयी ज्युक्ला तीकी आमा तिङ मी यम्बी च्येर्मुला गाल्सुङ। ती कमलकी आमाला टिन डोप मी तीकी ति गोमी पेर्मी थकानेसुर पुज्युङ पीन ङ्यी ताङ पुम पीन ङ्यी नोक। तुकक्यानी ती मिछाङ्ला डिक्नी देतुपला कमला छासे कले च्युङ्सुङ। च्यिलासिसिङ येलुङ ती कमलकी आवु तीकी साङ तुकराङ क्यानी छ्याङ आराक थुनी आमा तीला दुङगिनोक। तुकक्यानी कमलला यिछ्येता ताङ पप ताङ मर्श्युम (तनाब) ताङ पेराङ्बु ताङ थमुकी नम्साङ पि माताङ। तमा तीला मङ-मङ दुक्पा ताङ कलेतिवा ख्येलिन गाल्सुङ। तीज्युक्ला अवु थकी पुज्युङ पुमतिवी साङ कमलला ङ्यिङ्मर कितुप छाल्सुङ, तमा अवुकी पेर्मी छ्ये तीकी कमलकी आमा तीला साङ छासे छेटाङ तेरुप ताङ ख्ये बेतुप छाल्सुङ। शिङ खकी तेरी लाकातिवा कमलकी आमा तीकी राङ किगोकिनोक। ती तप्की ङ्यिम्ज्यिक आमा ताङ मुला पेताङ क्यानी कमल ति खाङ्बा नेसुर थेन्नी टुक टोनी लाका छोलुपला ग्येसाला गाल्सुङ। ग्येसाला गल्सिमा तीला छासे दुक्पा च्युङ्सुङ। च्यिलासिसिङ यिकी मालापु ताङ लक्शी मेतुप तप्की तीला लाका ल्यामु साङ माङ्येनोक, तमा ङ्यीमा काङ लाका ट्येमु क्यासिनाङ टेङ्गा चेयी तिराङ थोप्किनोक। ती नेसुर राङ तीकी साप कोन्दुप ताङ खाङ्ला तेगोकिनोक। तीकी टेङ्गा बङी श्यम्नी आमाला कल तोङ्गुप नोक्यानोक, यिने च्यालाकतिवा साङ गोङ फरुप तप्की आमाला टेङ्गा कल् तोङ माथुप्सुङ। तमा ग्येसाकी मीतिवी साङ तीला ङ्यिङ्मर कितुप छाल्सुङ। लाका कितुप दासाला साङ दाल्जातिवी तीला काङ साङ मेशेवु युलकी मी सिनी श्या ग्यकुप छाल्सुङ। ज्यिन्दाककी साङ तीला नरीकी-नरी वोर तेन्दुप ति तेन्दोक किनोक। तुकैराङ यिन्सिनाङ तीकी दुक्पा किदुक क्यानी ग्येसाला राङ मिजी क्याङ्नी देसुङ।

 

तमा लो खल्ज्यिक २० लेप्सिमा कमलकी जेन्दी क्यासुङ, तीकी खोरो पेर्मी तीला छासे ङ्यिङ्ज्ये किनोक। तीकी “त याङ ङ्ये मिजीला गा ताङ किर्मुतिवा गिवी ङ ताङ ङ्ये पेर्मी ङ्यिकरकी ममाला दाल्जा किटे किगोकी, तमा ङ्यिकर लोङ्नी टेङ्गा श्यम्नी टेङ्गा चे-चेयी ममाला साङ कल् तोङ गोकिवी। ङ्ये मिजीला दुक्पा छेटाङ काङ ख्येल्सिनाङ गावागुवा डोप पेला ङ्ये ममाला ङ किर्मु ज्योकिन। ङ्यिरा पुज्युङ पुम क्येसिमा ममाला साङ ग्येसाला राङ कतोङिन् तमा नाती नातीनी मुला चिर्मु चेप ङ्येसिमा ङ्ये ममा छासे गा किते यिन्दे?” सिनी नासाम ताङ्सुङ।

 

कमलकी नासामला ति पेर्मी तीकी दाल्जा किते? सिनी नोक्यानोक, यिने चेयी ज्युक्ला खोरो पेर्मी तीकी साङ जेन्दी कितुप गोमालाके यम्बा ख्योक्पेजा तिवी मुला छोनी देनोक सिरुप ति तीकी हाक्कोनोक। च्यिलासिसिङ पेर्मी तीकी तीला जिनोक जोनी गोमी ख्योक्पेजा दाल्जातिवाला ठेतुपला डिनोक। ती थोसिमा कमलकी सेम्ला छासे मेलोवा गाल्नोक। तमा छासे यिछ्येता लानी काङ कितुप- काङ कितुप गल्नी छ्याङ आराक थुङ्गुप ताङ थमा थेन्दुप ताङ कितुप छाल्सुङ, पेर्मी ताङ मुलासाङ कशेनी थमु ग्यकुप छाल्सुङ। तमा कमलकी सेम्ला ङ्यिर्मु, ठतोक, ङ्येन लाङ्गुप, सेम्ठाङा कितुप गाल्सुङ, तीला नाम्साङ लोदिमु माच्युङ। गोमाला युल क्युर ज्यक्नी ग्येसाला वानी मिजी क्योङ्गुप पेला साङ तीला लोदिमु ताङ सेम किर्मु माच्युङ्नोक। तासाम दि जम्बुलिङला कमल दोके मीतिवा बङी वे। दाक्पी फलिम छुलिम साङ तुका मीतिवा तुकैराङ मिजी क्योङिन वे। कमल लो खल्ज्यिक ताङ च्यिथम्बा ३० लेप्ता सेक्ला तीकी सेम्ला छासे खोनक्पाकी क्येङ्नोक।

तो मिसिङ लो तोङ्डा ङ्यी २००० गोमाला रोमला साङ तुका मीतिवा नोक। तीपेला मीमङकी नेताङ ति तासाम पेकी दोके थरा-थेरा मागाल्नोक, यिने मीतिवी सेम ति तेरी खोनक्पा गाल्नोक। च्यिलासिसिङ ती मीतिवा ति शैतानकी ओङ्ला नोक। तुकक्यानी रोमकी मीतिवाला साङ पावलकी ती ताम्ङेतिवी कोर्ला यिकी टिवु वुङ्गोकिवी। च्यिलासिसिङ कोन्छ्योकला तेपा कितुप सिनाङ गोमाला तिवी सेम ति तुकैराङ नोक। तीला ति बाइबलकी नाङ्ला सेम दुक्टा सिक्या वे (रोमी १:२८)। सेम खोनाक्पा वोतुप मीतिवी कोर्ला बाइबलकी नाङ्ला दुकसिनी ठाछ्येली सिक्या वेः ङ्याम्ले किसा, मी सु साङ कोन्छ्योककी कटिन थोपुप नेसुर कुतुक मेदेशी। च्यिलासिसिङ सेम्ला खोनक्पा श्यर्सिमा तीकी मीला ख्ये बेकिवी, ती तप्की तीकी मी बङीला मेटेङ्बु मोजोशी (हिब्रू १२:१५)।